Dinsdag 20 oktober is de eenenzeventigste uitzending van Wetenschap voor Patiënten op initiatief van de ME/cvs Vereniging met Dr. Lucinda Bateman te bekijken met als thema:

ME/cvs en de hersenen

In dit college (8:08) vertelt Dr. Lucinda Bateman over ME/cvs en de hersenen.

0.23 Wat is grijze en wat is witte stof?

2.54 Afwijkingen in grijze en witte stof: ook in MS, Parkinson, RA, Alzheimer?

4.49 Hebben MS, Parkinson, RA, en Alzheimer dezelfde verschijningsvorm als ME/cvs?

6.52 Zijn afwijkingen door neuro-inflammatie behandelbaar met medicijnen?

71. ME/cfs and the brain / ME/cvs en de hersenen – dr. Lucinda Bateman

https://www.youtube.com/watch?v=OZ39Jy9Z9QI 

Disclaimer: Deze video bevat geen diagnostische of therapeutische informatie over uw eigen medische situatie. Dit kan nooit ter vervanging dienen van een persoonlijk consult. De eventueel door de spreker genoemde medicijnen noemt hij op eigen verantwoordelijkheid. Leg vragen, klachten of symptomen tijdig voor aan uw behandelend arts. (Lees meer op http://www.wetenschapvoorpatienten.com)

Abonneer je op het kanaal Wetenschap voor Patiënten van de ME/cvs Vereniging om de nieuwste colleges te ontvangen of zie de uitzendplanning op de website van de ME/cvs Vereniging. 

Hou de uitzendplanning (cf. supra of zie onze kalender) in de gaten wanneer er chatmogelijkheid is om vragen te stellen. Vragen kunnen worden gemaild naar wvp@me-cvsvereniging.nl of twitter naar @MEcvsVereniging.

Transcript College 71: ME/cvs en de hersenen

Webcollege van Dr. Lucinda Bateman, uitgezonden op 20 oktober 2015

Wat is grijze en wat is witte stof?

Laten we het over ME en de hersenen hebben. U zult wel gehoord hebben van de termen grijze stof en witte stof. De grijze stof in de hersenen is het deel van de hersenen met de meeste cellichamen, de neuronen, en daardoor ziet het er donkerder uit. Dit plaatje laat zien hoe dit eruit ziet. Hier is een dwars doorsnede van de hersenen en u ziet misschien dat het buitenste deel van de hersenen grijs is en het binnenste deel wit. Witte stof is dus het meer binnenin gelegen deel en het lijkt wit door myeline. Myeline is de beschermlaag om de zenuwuitlopers. Het denkgedeelte van de hersenen bevindt zich meer aan de buitenkant. Vandaar komen de uitlopers van deze neuronen naar het midden en gaan via enkele belangrijke plekken in de middenhersenen omlaag naar het ruggenmerg en verder in het lichaam.

Opmerkelijk genoeg is het in het ruggenmerg omgekeerd, de witte stof ligt aan de buitenkant en grijze stof aan de binnenkant omdat die de banen zijn die uitlopen het lichaam in. De zenuwbanen die dit communiceren en de elektrische signalen zenden, zijn wat de witte stof is in de hersenen. Het interessante verband met ME is dat het klinische beeld van ME in het algemeen geen directe impact heeft op de cognitie zoals dat bij dementie gebeurt. Er is meer sprake van een vertragend of vermoeiend aspect van cognitie. Het lijkt alsof de signalen door het ontstoken deel van de hersenen moeten. En het signaal wordt vertraagd of ontregeld tijdens dit passeren. Dat is mijn manier om het uit te leggen.

Maar de witte stof omvat ook het centrale gebied van de hersenen waar pijn, intense emotie, het autonome zenuwstelsel en het neuro-endocriene systeem zijn gelegen, en is zeer belangrijk voor het functioneren van het lichaam. En afhankelijk van waar de neuro-inflammatie is, zou je een ander ziektebeeld kunnen hebben.

Afwijkingen in grijze en witte stof: ook in MS, Parkinson, RA, Alzheimer?

Een aantal ziekten die we kennen zijn waarschijnlijk ook ziekten met neuro-inflammatie. Daarvan zijn multipele sclerose, Parkinson en Alzheimer de drie bekendste. Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte die meer in de periferie ligt, dit in tegenstelling tot het centrale zenuwstelsel bij neuro-inflammatie. Er zijn andere dingen die neuro-inflammatie kunnen veroorzaken, zoals hersenletsel. Zelfs het verouderingsproces wordt in verband gebracht met progressieve neuro-inflammatie. Het is een zeer belangrijk gebied, maar elk van deze ziekten heeft een eigen type, plaats of aard van neuro-inflammatie. Bijvoorbeeld, multiple sclerose is een auto-immuun- of neuro-immuunaanval op de myeline schede, specifiek in flarden door de witte stof. Maar we weten hoe we het moeten vaststellen en we kunnen die antistoffen identificeren. De ziekte van Parkinson kent verschillende stadia. Een van de voornaamste stadia is degeneratie of beschadiging van substantia nigracellen die verantwoordelijk zijn voor de productie van dopamine. De ziekte manifesteert zich zowel door tekort aan dopamine als anderszins. En dan Alzheimer, wat we nog niet helemaal begrijpen. Gedacht wordt aan een abnormaal functioneren van gliacellen bij een chronische ontsteking. We hebben wat ideeën over de pathofysiologie van deze andere ziekten. Maar het is vroeg.

Hebben MS, Parkinson, RA, en Alzheimer dezelfde verschijningsvorm als ME/cvs?

De verschijningsvorm van een neuro-immuunziekte hangt af van het mechanisme en de plaats waar de neuro-inflammatie zich ontwikkelt. En dat heeft op zijn beurt invloed op het ziektebeeld. Bij Alzheimer is er sprake van een onmiskenbare cognitieve daling, bij Parkinson zijn er symptomen die samenhangen met een laag dopaminepeil. MS is enigszins willekeurig, afhankelijk van waar de demyelinisatie optreedt in de witte stof, inclusief in het ruggenmerg.

Ik heb zojuist een zeer interessant boek gelezen, met de titel “Brain on Fire”. Het is geschreven door Susannah Cahalan en het is haar persoonlijke verhaal over plotseling ernstig geestesziek worden. Maar terwijl men aanvankelijk dacht dat het een geestesziekte was, ontwikkelde het zich tot een ernstige neurologische ziekte die zou leiden tot de dood. Gelukkig kon ze een diagnose krijgen.

Haar ziekte was een auto-immuunaanval tegen een specifieke receptor in het zenuwstelsel: de NMDA-receptoren. Het gebied waar deze NMDA receptoren waren gelegen, was het gebied van de ontsteking. Toevallig was het in het gebied dat symptomen voortbracht zoals schizofrenie of bipolaire ziekte. Toch was het volledig behandelbaar en omkeerbaar. Ze genas en was in staat om terug te komen en het boek te schrijven. De diagnose van de ziekte werd gesteld middels een hersenbiopsie.

Omdat ze ging sterven, en ze eindelijk de juiste persoon gevonden had die het klinische beeld van de ziekte kon plaatsen, de ziektestadia bepaalde en een goede anamnese nam, al deze informatie samenvoegde en dit koppelde aan de NMDA-receptor functie en vervolgens de hersenbiopsie deed, kon hij toen de juiste behandeling geven.

Zijn afwijkingen door neuro-inflammatie behandelbaar met medicijnen?

Een belangrijke vraag is of we medicijnen of andere vormen van behandeling hebben om de schade veroorzaakt door neuro-inflammatie te herstellen. Het antwoord is dat we waarschijnlijk een aantal middelen hebben en het vermogen om andere middelen te ontwikkelen. Sommige beschadigingen aan het zenuwstelsel zijn waarschijnlijk niet te repareren, maar de ontsteking zou mogelijk kunnen worden verminderd. De ernst van schade die is opgetreden zal bepalen wat de omkeerbaarheid is van de neurologische factor van deze ziekte. Dat is de grote vraag. En het belangrijke gebied dat voor ons ligt is om de neuro-inflammatie beter te kunnen begrijpen.

Bron: © ME/cvs Vereniging, www.me-cvsvereniging.nl 

De volgende aflevering met Dr. Lucinda Bateman is gepland 3 november en heeft als onderwerp “College 72: Genexpressie en inspanning (Dr. Lucinda Bateman)”

Lees/Bekijk ook: 

• Wetenschap voor Patiënten gaat online van start over ME.
• WvP: afl.1. Is ME en/of CVS een ziekte? (Prof Dr. K. De Meirleir) (1/11/2012)  
• WvP: afl.2. Kan ME worden gediagnosticeerd? (Prof. Dr. K. De Meirleir) (9/11/2012)
• WvP: afl.3. Is ME erfelijk? (Prof. Dr. K. De Meirleir) (16/11/2012) 
• WvP: afl.4. ME en slaapproblemen (Prof. Dr. K. De Meirleir) (23/11/12)
• WvP: afl.5. ME en pijn (Prof. Dr. K. De Meirleir) (30/11/12) 
• WvP: afl.6. ME en hormonen (Prof. dr. K. De Meirleir) (7/12/12) 
• WvP: afl.7. ME en het immuunsysteem (Prof. dr. K. De Meirleir) (14/12/12) 
• WvP: afl.8. ME, de bloedsomloop en de hersenen (Prof. dr. K. De Meirleir) (21/12/12) 
• WvP: afl.9. ME en maag/darmproblemen (Prof. dr. K. De Meirleir) (28/12/12) 
• WvP: afl.10. ME, comorbiditeit en uitsluitingscriteria (Prof. dr. K. De Meirleir) (4/1/13) 
• WvP: afl.11. Bestaan en oorzaken van ME (Prof. dr. K. De Meirleir) (18/1/13) 
• WvP: afl.12. Verkeerde & verwante diagnoses, en testen (Prof. dr. K. De Meirleir) (1/2/13) 
• WvP: afl.13. Slaap en pijn (Prof. dr. K. De Meirleir) (15/2/13)
• WvP: afl.14. Behandeling (Prof. dr. K. De Meirleir) (1/3/13) 
• WvP: afl.15. Remedies en hoop (Prof. dr. K. De Meirleir) (15/3/13) 
• WvP: afl.16. Mogelijke behandelingen – Low Dose Naltrexone (Prof. dr. K. De Meirleir) (27/3/13) 
• WvP: afl.17. ME en de hersenen (Prof. dr. K. De Meirleir) (12/4/2013) 
• WvP: afl.18. ME en de Th1, Th2 en Th17-cellen (Prof. dr. K. De Meirleir) (26/4/13) 
• WvP: afl.19. Subgroepen van patiënten met ME (Prof. dr. K. De Meirleir) (9/5/13)
• WvP: afl.20. Zin en onzin van testen (Prof. dr. K. De Meirleir) (24/5/13) 
• WvP: afl.21. ME & het hart (Prof. Dr. F. Visser) (13/6/13) 
• WvP: afl.22. ME & hartkloppingen (Prof. Dr. F. Visser) (27/6/13)
  
• WvP: Transcript Chatsessie met Prof. Visser over ME  (12/7/13) 
• WvP: afl.23. ME & hartritmestoornissen (Prof. Dr. F. Visser) (22/8/13) 
• WvP: afl.24. ME & POTS (Prof. Dr. F. Visser) (5/9/13) 
• WvP: afl.25. ME & de bloeddoorstroming van de hersenen (Prof. Dr. F. Visser) (19/9/13) 
• WvP: afl.26. ME/cvs & neuropsychologische of cognitieve verschijnselen (Dr. Vollema) (3/10/13) 
• WvP: afl.27. ME/cvs en orthostatische intolerantie (Prof. Visser) (17/10/13)
• Trailer Wetenschap voor Patiënten 2014 – ME/cvs Vereniging 
• WvP: afl.28. Interview met kinderarts Dr. Nigel Speight (7/1/14) 
• WvP: afl.29. Wat is ME en wat is CVS? (kinderarts Dr. Speight) (14/1/14)
• WvP: afl.30. Diagnostische handvatten voor ME (kinderarts Dr. Speight) (14/1/14) 
• WvP: afl.31. ME en het verloop van de ziekte (kinderarts Dr. Speight) (29/1/14) 
• WvP: afl.32. ME en kinderen (deel 1) (kinderarts Dr. Speight) (29/1/14) 
• WvP: afl.33. ME en kinderen (deel 2) (kinderarts Dr. Speight) (11/2/14) 
• WvP: afl.34. ME: Toekomst en hoop (kinderarts Dr. Speight) (11/2/14) 
• WvP: afl.35. Introductie. Ervaring met ME (Dr. Shepherd) (25/2/14) 
• WvP: afl.36. Wat is het verschil tussen ME en CVS? (Dr. Shepherd) (25/2/14) 
• WvP: afl.37. Hoe wordt de diagnose ME gesteld? (Dr. Shepherd) (11/3/14) 
• WvP: afl.38. Uitlokkende factoren van ME (Dr. Shepherd) (25/3/14) 
• WvP: afl.39. ME, inspanning en de mitochondriën (Dr. Shepherd) (7/4/14) 
• WvP: afl.40. ME en mogelijke behandelingen (Dr. Shepherd) (21/4/14) 
• WvP: afl.41. ME: Veelbelovende ontdekkingen en onderzoeken (Dr. Shepherd) (5/5/14) 
• WvP: afl.42. Stand van zaken betreffende ME (Dr. Shepherd) (19/5/14) 
• WvP: afl.43. Introductie – ervaring met ME (Prof. Dr. Julia Newton) (3/6/14) 
• WvP: afl.44. Neurocognitieve problemen bij ME (Prof. Dr. Julia Newton) (3/6/14) 
• WvP: afl.45. ME en de bloedsomloop (Prof. Dr. Julia Newton) (17/6/14) 
• WvP: afl.46. ME: de stofwisseling en de spieren (Prof. Dr. Julia Newton)  (1/7/14)
  
• WvP: afl.47. ME en slaap (Prof. Dr. Julia Newton) (15/7/14) 
• WvP: afl.48. Ouder worden en ME (Prof. Dr. Julia Newton) (29/7/14) 
• WvP: afl.49. ME en de toekomst (Prof. Dr. Julia Newton) (5/8/14) 
• WvP: afl.50. Introductie. Ervaring met ME (Prof. Leonard Jason) (2/9/14) 
• WvP: afl.51. Criteria en diagnose, deel 1 (Prof. Leonard Jason) (9/9/14) 
• WvP: afl.52. Criteria en diagnose, deel 2 (Prof. Leonard Jason) (9/9/14) 
• WvP: afl.53. ME versus psychische aandoeningen (Prof. Leonard Jason) (23/9/14) 
• WvP: afl.54. Behandeling en omgaan met ME (Prof. Leonard Jason) (7/10/14) 
• WvP: afl.55. Symptomen van ME en behandelingen (Prof. Leonard Jason) (21/10/14) 
• WvP: afl.56. Populatie en maatschappelijke gevolgen (Prof. Leonard Jason) (4/11/14) 
• WvP: afl.57. Toekomst / onderwijs in ME (Prof. Leonard Jason) (18/11/14) 
• WvP: afl.58. Introductie & Uitputting (Prof. Alan Light) (24/3/15) 
• WvP: afl.59. Genen en genexpressie bij ME/cvs (Prof. Alan Light) (7/4/15) 
• WvP: afl.60. Genexpressie markers bij ME/cvs (Prof. Alan Light) (21/4/15) 
• WvP: afl.61. Uitputting en pijn bij ME/cvs (Prof. Alan Light) (5/5/15) 
• WvP: afl.62. ME/cvs en uitsluitingsfactoren (Prof. Alan Light) (19/5/15) 
• WvP: afl.63. Gevolgen van ME/cvs op de hersenen (Prof. Alan Light) (2/6/15)
  
• WvP: afl.64. ME/cvs, het immuunsysteem en de celfuncties (Prof. Alan Light) (16/6/15)
  
• WvP: afl.65. Rob Arnoldus: Je suis ME. ME in beeld(en) (28/7/15)
  
• WvP: afl.66. ME: grotere gevolgen dan alleen de ziekte zelf (M. Koolhaas & Prof. Visser) (4/8/15)
  
• WvP: afl.67. Het leven van een ME-patiënt: heden, verleden en toekomst (Frank Twisk) (11/8/15)
  
• WvP: afl.68. Introductie en diagnose (Dr. Lucinda Bateman) (8/9/15)
  
• WvP: afl.69. Auto-immuniteit in ME/cvs (Dr. Lucinda Bateman) (22/9/15)
  
• WvP: afl.70. Neuro-inflammatie en ME/cvs (Dr. Lucinda Bateman) (6/10/15)
  

Alle transcripten van voorgaande afleveringen zijn bij het betreffende college online te lezen of een PDF van alle colleges kunt u hieronder downloaden:

• Alle colleges en chatsessies van Prof. De Meirleir
  
• Alle colleges en chatsessies van Prof. Visser
• Alle colleges en chatessies van Dr. Speight 
• Alle colleges en chatsessies van Dr. Shepherd 
• Alle colleges en chatsessies van Prof. Newton 
• Alle colleges en chatsessies van Prof. Jason
• Alle colleges en chatsessie van Prof. Light
  

Deze transcripten werden door de © ME/cvs Vereniging beschikbaar gesteld, inclusief de vraag- en antwoordsessies indien er chatmogelijkheid was.