Radiologie onderzoekers hebben ontdekt dat de hersenen van patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom verminderde witte stof en witte stof afwijkingen hebben in de rechter hersenhelft.
Door Bruce Goldman, Stanford Medicine News Center , 28 oktober 2014
Een beeldvormingsstudie door onderzoekers van de Stanford University School of Medicine hebben duidelijke verschillen gevonden tussen de hersenen van patiënten met CVS en die van gezonde personen.
De bevindingen kunnen leiden tot een meer definitieve diagnose van het syndroom en kunnen ook wijzen op een onderliggend mechanisme in het ziekteproces.
Michael Zeineh en zijn collega’s hebben de hersenen onderzocht van patiënten met chronisch vermoeidheidssyndroom en gezonde personen, en hebben verschillen gevonden tussen de twee groepen.Norbert von der Groeben
Het is niet ongewoon voor CVS-patiënten om geconfronteerd te worden met verschillende onjuiste typeringen van hun aandoening, of zelfs vermoedens van hypochondrie, voordat ze de diagnose CVS krijgen. De afwijkingen die in de studie gevonden zijn, gepubliceerd op 29 oktober 2014 in Radiology, kunnen mogelijk helpen deze onduidelijkheden weg te nemen, zei hoofdauteur Michael Zeineh, arts en PhD, assistent professor in de radiologie.
“Door gebruik te maken van een drietal vooruitstrevende beeldvormende methodes hebben we ontdekt dat de hersenen van CVS-patiënten afwijken van die van gezonde personen op ten minste drie verschillende manieren,” zei Zeineh.
CVS treft tussen de 1 en 4 miljoen personen in de Verenigde Staten en miljoenen wereldwijd. Meer precieze aantallen geven is lastig omdat het moeilijk is om daadwerkelijk de diagnose te stellen. Terwijl alle CVS-patiënten gemeenschappelijke symptomen delen – verpletterende, aanhoudende uitputting die zes maanden of langer duurt – kunnen de bijkomende symptomen variëren tussen de ene en de andere patiënt, en ze overlappen vaak met andere aandoeningen.
Wetenschappelijke uitdaging
“CVS is een van de grootste wetenschappelijke en medische uitdagingen van onze tijd”, zei de senior auteur van de studie Dr. Jose Montoya, professor infectieziekten en geografische geneeskunde. “De symptomen omvatten vaak niet alleen allesoverheersende vermoeidheid, maar ook spier- en gewrichtspijn, invaliderende hoofdpijn, voedselintolerantie, keelpijn, opgezette lymfeklieren, gastro-intestinale problemen, abnormale bloeddruk en hartslag, en overgevoeligheid voor licht, geluid en andere gewaarwordingen.”
Jose Montoya
De combinatie van symptomen kan een patiënt zijn leven verwoesten voor 10, 20 of zelfs 30 jaar, zei Montoya, die jarenlang 200 CVS-patiënten gevolgd heeft in een poging om de onderliggende mechanismen van het syndroom te identificeren. Hij hoopt de ontwikkeling van meer doeltreffende behandelingen dan nu bestaan, te versnellen.
“Naast het mogelijk verschaffen van de CVS-specifieke diagnostische biomarker waar we al tientallen jaren wanhopig op zoek naar zijn, helpen deze bevindingen ons om het gebied of gebieden van de hersenen te identificeren waar de ziekte het centraal zenuwstelsel aangetast heeft,” aldus Montoya.
“Als je de ziekte niet begrijpt, dan ben je geblinddoekt je pijlen aan het gooien”, zei Zeineh. “We hebben onszelf afgevraagd of beeldvorming van de hersenen iets concreet aan het licht kon brengen dat onderscheid brengt tussen de hersenen van CVS-patiënten en gezonde personen. En interessant genoeg was dit het geval.”
De onderzoekers van Stanford vergeleken hersenbeelden van 15 CVS-patiënten (nvdr. volgens Fukuda criteria) die gekozen werden uit de groep die Montoya gevolgd heeft met die van 14 gezonde vrijwilligers van dezelfde leeftijd en geslacht zonder geschiedenis van vermoeidheid of andere aandoeningen die gelijkaardige symptomen veroorzaken als bij CVS.
Drie belangrijke bevindingen
De analyse leverde drie opmerkelijke resultaten op, zeiden de onderzoekers. Ten eerste toonde een MRI dat de totale witte stof inhoud van de hersenen van CVS-patiënten, in vergelijking met hersenen van gezonde personen, verminderd was. De term “witte stof” verwijst naar de lange, kabelachtige zenuwbanen die signalen overdragen naar algemeen verspreide concentraties van “grijze stof”. Die laatste gebieden specialiseren zich in het verwerken van informatie en eerstgenoemden in het overbrengen van informatie van een deel van de hersenen naar een ander deel.
Deze vaststelling was niet geheel onverwacht, zei Zeineh. Er wordt aangenomen dat er bij CVS sprake is van chronische inflammatie, heel misschien als een langdurige immunologische reactie op een nog niet nader gespecificeerde virale infectie. Van ontsteking is, inmiddels, bekend dat het een sterke invloed heeft op de witte stof.
Maar een tweede bevinding was geheel onverwacht. Met behulp van geavanceerde beeldvormingstechniek – diffusion tensor imaging die specifiek geschikt is voor het bepalen van de volledigheid van de witte stof – identificeerden Zeineh en zijn collega’s een consistente afwijking in een bijzonder deel van de zenuwbaan in de rechter hersenhelft van de hersenen van CVS-patiënten. Deze baan, die twee delen van de hersenen verbindt, de zogenaamde frontale kwab en temporale kwab, wordt de rechter boogbundel (fasciculus arcuatus) genoemd en bij CVS-patiënten zag dit er afwijkend uit.
Verder was er een sterke correlatie tussen de graad van afwijking bij de rechter boogbundel van een CVS-patiënt en de ernst van de patiënt zijn of haar aandoening, zoals aangetoond middels de prestaties op een standaard psychometrische test die gebruikt wordt om vermoeidheid te evalueren.
Rechts versus links
Hoewel de functie van de rechter boogbundel nog altijd een beetje mysterieus is, werd zijn tegenhanger in de linker hersenhelft uitvoerig bestudeerd. De linker fasciculus arcuatus verbindt twee belangrijke taalgebieden van de linkerhelft van de hersenen, namelijk het centrum van Wernicke en van Broca, dit zijn grijze stof structuren op enkele centimeter van elkaar. Deze twee structuren zijn belangrijk om respectievelijk te begrijpen en te spreken. Bij rechtshandige mensen is de taal op deze manier uitsluitend in de linker helft van de hersenen georganiseerd, maar de precieze kant (links of rechts) en locatie van de spraakproductie en het begrijpen zijn niet zo eenduidig bij linkshandige mensen. (Er wordt wel eens gezegd dat de hersenen van elke linkshandige een natuurlijk experiment zijn.) Dus het samenvoegen (voor analyse) van de links- en rechtshandige hersenbeelden kan misleidend zijn. En het vinden van een afwijking in de rechter boogbundel, bij rechtshandigen, was vertroebeld totdat de beelden van de twee linkshandige patiënten en vier linkshandige controlepersonen uit de analyse gehaald werden.
Deze studie was een start. Het toont ons waar we moeten zoeken.
Deze waarnemingen werden ondersteund door de derde bevinding: een verdikking van de grijze stof ter plaatse van de twee gebieden van de hersenen verbonden door de rechter boogbundel bij CVS-patiënten, in vergelijking met controles. Het verband met de geobserveerde afwijking in de witte stof, maakt het onwaarschijnlijk dat de twee toevallige bevindingen waren volgens Zeineh.
Hoewel deze resultaten heel robuust waren, zei hij, zullen ze bevestigd moeten worden. “Deze studie was een start,” zei hij. “Het toont ons waar we moeten zoeken.” De wetenschappers van Stanford plannen een aanzienlijk grotere studie.
Extra. De Stanford co-auteurs zijn voormalige medische collega’s Dr. James Kang, nu een neuroradioloog in Hawaii; voormalig professor radiologie en hoofd neuroradiologie Dr. Scott Atlas, nu senior fellow aan het aan Stanford verbonden Hoover Instituut; professor radiologie en psychiatrie en gedragswetenschappen Dr. Allan Reiss; hoofd wetenschappelijk programmeur Mira Raman; arts-assistent Jane Norris; en sociaalwetenschappelijk onderzoeksassistent Ian Valencia.
De studie werd gesteund door GE Healthcare en door het CFS Fund, dat gehuisvest is in het Stanford Department of Medicine’s Division of Infectious Diseases.
Informatie over de afdeling Radiologie van Stanford, die ook dit werk ondersteund heeft, is beschikbaar op http://radiology.stanford.edu/.
Vertaling ME-gids. Met dank aan poppetje.
Herdrukt met de toestemming van de Stanford University School of Medicine’s Office of Communication & Public Affairs.
Lees ook in de media
- Findings of brain anomalies may shed light on chronic fatigue (SFGate, 29 oktober 2014)
- Not just lazy: Chronic fatigue is real, new brain scans show (Today, 29 oktober 2014)
-
Stanford-onderzoekers tonen drie typen hersenafwijkingen in ME/CVS-patiënten aan (Verduidelijking Frank Twisk)
Right Arcuate Fasciculus Abnormality in Chronic Fatigue Syndrome
Michael M. Zeineh, MD, PhD, James Kang, MD, Scott W. Atlas, MD, Mira M. Raman, MS, Allan L. Reiss, MD, Jane L. Norris, PA, Ian Valencia, BS, Jose G. Montoya, MD
From the Department of Radiology, Lucas Center for Imaging, Stanford University School of Medicine, 1201 Welch Rd, Room P271, Stanford, CA 94305-5488.
