Karen Lee Richards, ProHealth.com, 14 april 2019
Aangezien de FDA nog geen geneesmiddel goedgekeurd heeft om ME/cvs te behandelen, richten de huidige behandelingen voor ME/cvs zich in de eerste plaats op het aanpakken van symptomen. Protocols gaan van geneesmiddelen (die off-label voorgeschreven worden), tot voedingssupplementen, een verscheidenheid aan complementaire therapieën en verschillende technieken die helpen omgaan met de ziekte.
Een review in de uitgave van januari 2019 van het medisch vakblad Biomedecine & Pharmacotherapy keek naar de rol die voeding en voedingstekorten spelen in de pathogenese van chronisch vermoeidheidssyndroom. Een team van internationale onderzoekers analyseerde 27 studies die verband hielden met nutritionele interventies voor ME/cvs. De auteurs merkten 10 specifieke voedingstekorten op die “belangrijk lijken te zijn in de ernst en exacerbatie van CVS-symptomen.” (1)
10 tekorten in voedingsstoffen bij patiënten met ME/cvs
1. Vitamine C
Verschillende studies hebben aangetoond dat vitamine C-suppletie de immuunrespons kan ondersteunen, inflammatie kan verminderen, oxidatieve stress kan voorkomen en de gezondheid van bloedvaten kan verbeteren. (2,3,4). In één studie kregen 25 geïnvalideerde CVS-patiënten met bloedcelafwijkingen 15g intraveneus vitamine C. Binnen enkele minuten werden de afwijkingen gecorrigeerd bij 100% van de CVS-patiënten. (5)
2. Vitamine B-complex
Van de B-complex-vitaminen is bekend dat ze een belangrijke rol spelen in de energieproductie, een goede functie van het centraal zenuwstelsel en de herstelling van beschadigde cellen, evenals het creëren van nieuwe. Een klinische studie uit 2014 vergeleek een multivitamine/mineralensupplement die een vitamine B-complex bevatte en een placebo bij 38 vrouwen met ME/cvs. Na twee maanden rapporteerden de vrouwen die het supplement innamen, een afname in symptomen van vermoeidheid, slaapstoornissen en het autonoom zenuwstelsel. Bovendien ervoeren ze ook een afname in de frequentie en intensiteit van hoofdpijn. (6)
3. Natrium
Orthostatische intolerantie (OI) – het onvermogen om een constante bloeddruk en/of hartslag te handhaven terwijl je rechtop staat – komt vaak voor bij ME/cvs. Een van de onderliggende oorzaken van OI is een endocriene disfunctie die ertoe leidt dat het lichaam niet in staat is om natrium en vocht vast te houden, wat op zijn beurt leidt tot een lager dan normaal bloedvolume. (7) Een veelvoorkomende aanbeveling voor de behandeling van OI is om de zout- en waterinname te verhogen. (8)
4. Magnesium
Een magnesiumtekort staat in verband met een aantal ziekten, waaronder ME/cvs. Een studie uit 1991 vond bijvoorbeeld dat 20 patiënten met ME/cvs lagere magnesiumconcentraties hadden in de rode bloedcellen in vergelijking met 20 gezonde gepaarde controles. In de bijhorende klinische studie kregen 32 ME/cvs-patiënten elke week hetzij intramusculair magnesiumsulfaat hetzij een placebo, zes weken lang.
De patiënten die behandeld warden met magnesium, rapporteerden dat ze verbeterde energieniveaus hadden, een betere emotionele toestand en minder pijn. Magnesium in de rode bloedcellen werd terug normaal in alle patiënten die supplementair magnesium kregen, maar bij slechts één patiënt in de placebogroep. De auteurs concludeerden dat magnesium mogelijk een rol speelt bij ME/cvs. (9) Verschillende ME/cvs-specialisten, waaronder Dr. Daniel Peterson, Dr. Jay Goldstein, Dr. Jacob Teitelbaum, Dr. Charles Lapp en Dr. Paul Cheney raden magnesium aan voor de gezondheid van de spieren en verbeterde energie.
5. Zink
Een studie uit 2006 vond dat de zinkconcentraties in serum significant lager waren bij patiënten met chronisch vermoeidheidssyndroom dan bij normale controles. De onderzoekers ontdekten ook een trend in de richting van een significante relatie tussen zink in het serum en de ernst van CVS. Hun bevindingen “tonen aan dat CVS gepaard gaat met lage zinkwaarden in het serum en dat het laatstgenoemde gerelateerd is aan tekenen van inflammatie en defecten in vroege reactiepaden van T-celactivatie.” De auteurs concludeerden, “De resultaten van deze rapporten suggereren dat sommige patiënten met CVS behandeld zouden moeten worden met specifieke antioxidanten, waaronder zinksupplementen.” (10)
6. Foliumzuur
Er bestaat nogal wat controverse over het gebruik van foliumzuur, wat de synthetische vorm is van folaat. ME/cvs-specialist Dr. Charless Lapp legt uit hoe dit verband houdt met mensen met ME/cvs.
MTHFR (of methyleentetrahydrofolaatreductase) is een enzym dat nodig is om folaat om te zetten in methionine, wat vervolgens gebruikt wordt voor de productie van noodzakelijke aminozuren en andere verbindingen. Wanneer MTHFR-genen gemuteerd zijn, dan wordt MTHFR niet goed geproduceerd, homocysteïne (waarvan gedacht wordt dat dit betrokken is bij atherosclerose en andere gezondheidsproblemen) bouwt zich op en essentiële eiwitten worden niet aangemaakt. Er zijn minstens 40 verschillende MTHFR-mutaties bekend, maar de twee die voorkomen op posities C677T of A1298C zijn het meest problematisch. Deze komen voor bij meer dan 30% van de personen, maar lijken volgens mijn ervaring vaker voor te komen bij [mensen met ME/cvs].
De “behandeling” is om methylfolaat en methylcobalamine (B12) in te nemen, wat toch aanbevolen wordt voor de meeste [mensen met ME/cvs], dus het is niet noodzakelijk om de bloedtest voor deze mutaties te laten doen. Ik beveel gewoonlijk dagelijks 400 tot 1000 mcg methylfolaat aan, en 1000 tot 5000 mcg methyl-B12, die allebei vrij verkrijgbaar zijn.
7. L-carnitine
L-carntine is een aminozuurderivaat dat essentieel is voor mitochondriale energieproductie en bleek laag te zijn bij mensen met ME/cvs. (11,12). Een studie van 30 CVS-patiënten vergeleek het antiviraal geneesmiddel amantadine (Symmetrel) met 1g L-carnitine dat driemaal per dag ingenomen wordt gedurende twee maanden. De auteurs merkten op dat de L-carnitine veel beter verdragen werd en resulteerde in grotere klinische verbetering dan amantadine. (13)
8. L-tryptofaan
Volgens een artikel in het International Journal of Tryptophan Research “zijn er verschillende mogelijke verklaringen voor de waargenomen afname in tryptofaangehaltes bij CVS/FM-patiënten. Deze afname kan te wijten zijn aan een primaire genetische aandoening, of kan te wijten zijn aan malabsorpties veroorzaakt door een idiopathisch prikkelbaar darmsyndroom, voedselintoleranties, bacteriële overgroei en andere darmaandoeningen. Latente of chronische infecties kunnen de metabolische vraag voor tryptofaan en vitamine B12 doen toenemen. Absorptie van nicotinamide kan verminderd zijn door ernstige diarree. Deze opgesomde waarnemingen impliceren dat tryptofaan-, nicotinamide- en B12-tekorten een complicatie van CVS/FM kunnen worden.” (14)
9. Essentiële vetzuren
Een studie uit 2005 onderzocht poly-onverzadigde vetzuur (PUFA)-gehaltes in CVS. Het onderzoek toonde aan “dat een verminderde beschikbaarheid van omega-3 PUFA’s een rol speelt in de pathofysiologie van CVS en gerelateerd is aan de immuunpathofysiologie van CVS. De resultaten suggereren dat patiënten met CVS gunstig zouden moeten reageren op behandeling met – onder andere – omega-3 PUFA’s, zoals EPA en DHA.” (15). De omega-3 vetzuren DHA en EPA ondersteunen de celmembranen van het lichaam en moduleren effectief de inflammatoire reactiepaden van het lichaam. Ze zijn overvloedig aanwezig in visolie en krillolie.
10. Co-enzym Q10
Co-enzym Q10 (CoQ10) is aanwezig in bijna elke cel in het lichaam en is een essentiële component van elke cel haar vermogen om energie te produceren. Het is de taak van mitochondriën om energie te produceren in de vorm van adenosine trifosfaat (ATP). CoQ10 is de katalysator die het mogelijk maakt voor de mitochondriën om hun werk te doen. In twee studies, beide gepubliceerd in het International Journal of Clinical and Experimental Medicine, toonden Dr. Sarah Myhill en collega’s aan dat de mitochondriën duidelijk niet goed werken bij ME/cvs-patiënten. (16,17). Een studie uit 2009 toonde een nauwe correlatie aan tussen CoQ10-gehaltes en de ernst van ME/cvs, in het bijzonder gerelateerd aan vermoeidheid, cognitieve problemen en autonome symptomen. Diezelfde studie identificeerde lage CoQ10-gehaltes als een risicofactor voor cardiovasculaire aandoeningen en vroege mortaliteit bij ME/cvs-patiënten. (18)
© Karen Lee Richards voor ProHealth.com. Vertaling Zuiderzon, redactie Abby, ME-gids.
Karen Lee Richards is hoofdredacteur van ProHealth. Als fibromyalgie- en ME/cvs-patiënte, was ze in 1997 medeoprichter van de non-profitorganisatie die bekend staat als de Nationale Fibromyalgievereniging (NFA) en ze was er acht jaar vicevoorzitter van. Ze was ook de hoofdredacteur van het magazine Fibromyalgia AWARE. Na het verlaten van NFA, werkte Karen voor de Gids voor Fibromyalgie en Chronisch Vermoeidheidssyndroom voor de website About.com van de New York Times; ze werkte dan acht jaar als de Gezondheidsgids voor Chronische Pijn voor het HealthCentral Network vooraleer ze naar ProHealth kwam. Voor meer informatie over Karen, zie “Ontmoet Karen Lee Richards.”
Referenties:
1. Bjørklund, G., Dadar, M., Pen, J., Chirumbolo, S. and Aaseth, J. (2019). Chronic fatigue syndrome (CFS): Suggestions for a nutritional treatment in the therapeutic approach. Biomedicine & Pharmacotherapy, 109, pp.1000-1007. doi: 10.1016/j.biopha.2018.10.076
2. Qian L, Pan N, Gong J. [Change of NOS activity in hypoxia and cold-induced blood vessels damage and its biological significance]. Zhonghua yu fang yi xue za zhi [Chinese journal of preventive medicine]. Jan 2001;35(1):57-60.
3. Bryer SC, Goldfarb AH. Effect of high dose vitamin C supplementation on muscle soreness, damage, function, and oxidative stress to eccentric exercise. International journal of sport nutrition and exercise metabolism. Jun 2006;16(3):270-280. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16948483
4. Werbach MR. Nutritional strategies for treating chronic fatigue syndrome. Alt Med Rev 2000;5:93-108. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10767667
5. Ali M. Ascorbic acid reverses abnormal erythrocyte morphology in chronic fatigue syndrome. Am J Clin Pathol 1990;94:515.Abstract #117.
6. Maric D, Brkic S, Mikic AN, Tomic S, Cebovic T, Turkulov V. Multivitamin mineral supplementation in patients with chronic fatigue syndrome. Med Sci Monitor 2014;20:47-53. doi: 10.12659/MSM.889333
7. Streeten DHP, Bell D. “Circulating blood volume in chronic fatigue syndrome.” Journal of Chronic Fatigue Syndrome (1998) Vol 4(1). http://www.ncf-net.org/library/Bell.htm
8. Rowe PC. “General Information Brochure on Orthostatic Intolerance and its Treatment.” Dysautonomia International (March 2014) p. 4-5. http://www.dysautonomiainternational.org/pdf/RoweOIsummary.pdf
9. Cox IM, et al. Red blood cell magnesium and chronic fatigue syndrome. Lancet. 1991 Mar 30;337(8744):757-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1672392
10. Maes M, Mihaylova I, De Ruyter M. Lower serum zinc in chronic fatigue syndrome (CFS): Relationships to immune dysfunctions and relevance for the oxidative stress status in CFS. J Affective Disorders 2006;90:141-147. doi: 10.1016/j.jad.2005.11.002
11. Kuratsune H, Yamaguti K, Takahashi M, Misaki H, Tagawa S, Kitani T. Acylcarnitine deficiency in chronic fatigue syndrome. Clin Infect Dis 1994;18(supplement 1):S62-S67. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8148455
12. Plioplys AV, Plioplys S. Serum levels of carnitine in chronic fatigue syndrome: clinical correlates. Neuropsychobiology 1995;32:132-138. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8544970
13. Plioplys AV, Plioplys S. Amantadine and L-carnitine treatment of chronic fatigue syndrome. Neuropsychobiology 1997;35:16-23. doi: 10.1159/000119325
14. Blankfield A, A Brief historic overview of clinical disorders associated with tryptophan; The relevance to chronic fatigue syndrome (CFS) and fibromyalgia (FM). International Journal of Tryptophan Research. 2012; 5: 27–32. doi: 10.4137/IJTR.S10085
15. Maes M, Mihaylova I, Leuris JC, In chronic fatigue syndrome, the decreased levels of omega-e poly-unsaturated fatty acids are related to lowered serum zinc and defects in T cell activation. Neuro Endocrinol Lett . 2005 Dec;26(6):745-51. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16380690
16. Myhill S, Booth NE, McLaren-Howard J, Chronic fatigue syndrome and mitochondrial dysfunction. Int J Clin Exp Med (2009) 2, 1-16. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2680051/
17. Booth NE, Myhill S, McLaren-Howard J, Mitochondrial dysfunction and the pathophysiology of Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome (ME/CFS). Int J Clin Exp Med 2012;5(3):208-220. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3403556/
18. Maes M, Mihaylova I, Kubera M, Uytterhoeven M, Vrydags N, Bosmans E. Coenzyme Q10 deficiency in myalgic encephalomyelitis/chronic fatigue syndrome (ME/CFS) is related to fatigue, autonomic and neurocognitive symptoms and is another risk factor explaining the early mortality in ME/CFS due to cardiovascular disorder. Neuro Endocrinol Lett . 2009;30(4):470-6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20010505
Opm. De producten genoemd in dit artikel zijn niet bedoeld voor de diagnose, behandeling of preventie van een ziekte. Raadpleeg steeds uw arts vooraleer u een product gebruikt.
Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS): Suggesties voor een nutritionele behandeling binnen de therapeutische benadering
Geir Bjørklund Maryam Dadar Joeri J.Pen Salvatore Chirumbolo Jan Aaseth
https://doi.org/10.1016/j.biopha.2018.10.076
Abstract
Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) staat bekend als een multisystemische en complexe ziekte, die vermoeidheid en langdurige invaliditeit veroorzaakt op vlak van educatieve, professionele, sociale of persoonlijke activiteiten.
De diagnose van deze ziekte is moeilijk, omwille van het ontbreken van een goede en geschikte diagnostische laboratoriumtest, naast de veelzijdige symptomen. Tal van factoren, zoals milieu- en immunologische problemen, en een groot spectrum van CVS-symptomen, zijn onlangs gerapporteerd.
In deze review richten we ons op de nutritionele interventie bij CVS, waarbij we de vele immunologische, milieu- en nutritionele aspecten bespreken die momenteel onderzocht worden over deze ziekte.
Veranderingen in immunoglobulineniveaus, cytokineprofielen en B- en T-celfenotype en verminderde cytotoxiciteit van naturalkillercellen, zijn vaak gerapporteerde kenmerken van immuunontregeling bij CVS.
Ook lijken sommige voedingstekorten (vitamine C, vitamine B-complex, natrium, magnesium, zink, foliumzuur, L-carnitine, L-tryptofaan, essentiële vetzuren en co-enzym Q10) belangrijk te zijn in de ernst en exacerbatie van CVS-symptomen.
Deze review belicht een ver doorgedreven analyse van minerale en vitaminetekorten bij CVS-patiënten.
© Bjørklund et al., 2019
Citeren?
Bjørklund ,G., Dadar, M., Pen, J.J., Chirumbolo, S., Aaseth, J. 2019. Chronic fatigue syndrome (CFS): Suggestions for a nutritional treatment in the therapeutic approach. Biomedicine & Pharmacotherapy, 109: 1000-1007 https://doi.org/10.1016/j.biopha.2018.10.076
