Belangrijke punten:

• ME Research UK woonde, virtueel, de “1st International Conference on Clinical and Scientific Advances in ME/CFS and Long COVID” bij die plaatsvond in april 2024.
• In een kort overzicht van de bijeenkomst werden 5 hoofdthema’s geïdentificeerd die naar voren kwamen uit de toespraken van de sprekers:
  • Geschiedenis van ME/cvs.
  • Uitdagingen bij het bepalen van de prevalentie.
  • Biologische afwijkingen.
  • Heterogeniteit van de ziekte.
  • Behoefte aan uitgebreide klinische beoordeling.
• Het volgende artikel gaat dieper in op drie van deze thema’s.

Samengevat:

• Heterogeniteit van de ziekte – hoe een ziekte kan verschillen van persoon tot persoon bemoeilijkt onderzoek naar ME/cvs – en naar langdurige COVID, en betekent dat analyse van verschillende subgroepen van de ziekte – zoals mensen met verschillende ernst van de ziekte, mogelijk afzonderlijk moet worden geanalyseerd.
  • Het schatten van het percentage mensen (prevalentie) met ME/cvs in de bevolking is complex, en hoewel er schattingen bestaan, worden deze beperkt door een aantal verschillende factoren, waaronder de methode van ME/cvs-diagnose, en de specifieke ME/cvs-criteria die worden gebruikt.
  • Biologische afwijkingen besproken op de conferentie hadden betrekking op de pulmonale en cardiovasculaire systemen bij mensen met ME/cvs, en bij mensen met langdurige COVID, waaronder perifere beperking, falen van de voorbelasting [preload failure], dunnevezelneuropathie, en mitochondriale disfunctie.
• Heterogeniteit van de ziekte bij zowel ME/cvs, als bij langdurige COVID, vormt een grote uitdaging voor onderzoekers – een waarmee moet worden omgegaan bij het plannen, uitvoeren en schrijven van onderzoeken.
• Er is meer onderzoek nodig om de prevalentie van ME/cvs in te schatten, vooral in bevolkingsgroepen met beperkte toegang tot gezondheidszorg en sociale zorg (achtergestelde gemeenschappen), en in verschillende etnische groepen.

Bespreking conferentie

Op 3 en 4 april van dit jaar nam ME Research UK virtueel deel aan de “1e Internationale Conferentie over Klinische en Wetenschappelijke Vooruitgang bij ME/cvs en Long COVID” in Portugal.

In een kort overzicht van de conferentie identificeerde ME Research UK 5 hoofdthema’s die naar voren kwamen – dit artikel zal drie van deze thema’s meer gedetailleerd bespreken:

• Heterogeniteit van de ziekte – hoe een ziekte kan verschillen van persoon tot persoon. 
• Uitdagingen bij het bepalen van prevalentie – het aandeel van een populatie met een ziekte of kenmerk. 
• Biologische afwijkingen.

Deel 2 van deze artikelenserie volgt nog en zal de overige twee thema’s, geschiedenis van ME/cvs en de noodzaak van uitgebreide klinische beoordeling, in detail bespreken. Ook zal er aandacht worden besteed aan verdere informatie over biologische afwijkingen die tijdens de conferentie zijn gepresenteerd.

Heterogeniteit van de ziekte

In zijn toespraak besprak Dr. Nuno Sepúlveda de heterogeniteit van de ziekte bij ME/cvs met betrekking tot de volgende vijf factoren:

1. Ziekteverschijnselen: Symptomen van ME/cvs kunnen verschillen tussen personen met de ziekte.
2. Triggers van de ziekte: Hoewel de exacte oorzaak van ME/cvs onduidelijk blijft, suggereert onderzoek dat ME/cvs zich kan ontwikkelen na een infectie door een ziekteverwekker – meestal een virus, maar ook bacteriële en schimmelinfecties. Daarnaast worden problemen met het immuunsysteem, hormonale disbalans en genetica allemaal door de NHS genoemd als mogelijke triggers van de ziekte. 
3. Comorbiditeiten: Aandoeningen of ziekten waarmee iemand wordt gediagnosticeerd naast ME/cvs kunnen ook variëren – bijvoorbeeld, de International Consensus Criteria (ICC) voor ME (2011) noemen fibromyalgie, myofasciaal pijnsyndroom, temporomandibulair gewrichtssyndroom en prikkelbaredarmsyndroom als aandoeningen die aanwezig kunnen zijn naast ME.
4. Ziektestadium: Zowel hoe lang iemand ME/cvs heeft als de ernst van de ziekte kan variëren.
5. Pathofysiologie:  Hoewel onderzoek heeft gesuggereerd dat er overeenkomsten zijn in de processen in het lichaam die geassocieerd worden met ME/cvs (pathofysiologie) tussen mensen met de ziekte, heeft het ook enkele verschillen geïdentificeerd. Bijvoorbeeld, elk van de volgende worden alleen waargenomen bij sommige – in plaats van alle – mensen met ME/CVS: immuundeficiënties, hypermobiliteit van de gewrichten, en verschillen in metabool fenotype – een profiel van de producten van energiemetabolisme dat interacties weerspiegelt tussen een verscheidenheid aan factoren – dieet, andere levensstijl/milieu, darmflora en genetische. 

Belangrijk is dat onderzoek suggereert dat heterogeniteit ook kan worden waargenomen tussen mensen met langdurige COVID voor elk van de vijf factoren die hierboven zijn genoemd. Bijvoorbeeld; hoewel minder heterogeen dan gerapporteerde triggers voor ME/cvs, kan langdurige COVID zich ontwikkelen na een COVID-19-infectie of na een COVID-19-vaccinatie. Daarnaast heeft onderzoek uitgewezen dat de symptomen van langdurige COVID – en de methoden die gebruikt worden om ze in onderzoek te beoordelen – “extreem heterogeen” zijn. Er kunnen ook verschillen zijn in de pathofysiologie van de ziekte – één onderzoek ontdekte dat slechts enkele mensen met langdurige COVID bewijs hebben van humaan endogeen retrovirus-eiwit in hun bloed.

Hoe compliceert heterogeniteit van een ziekte onderzoek?

Als een ziekte die van belang is een hoge heterogeniteit heeft – zoals met name gezien wordt bij ME/cvs, maar ook bij langdurige COVID – is de reproduceerbaarheid van onderzoeksbevindingen een grotere uitdaging.

Reproduceerbaarheid verwijst naar het vermogen van onafhankelijke onderzoekers om tot dezelfde resultaten te komen met behulp van hun eigen gegevens en methoden – helaas is een lage reproduceerbaarheid een probleem dat in veel onderzoeksgebieden voorkomt, niet alleen in het onderzoek naar ME/cvs en/of langdurige COVID.

Lage reproduceerbaarheid kan het gevolg zijn van een aantal verschillende factoren, maar wordt vaak gezien wanneer gevallen van een ziekte niet goed gedefinieerd zijn, of niet vergelijkbaar zijn met elkaar vanwege hoge heterogeniteit tussen deelnemers.

In zijn toespraak besprak Dr. Sepúlveda hoe het gebrek aan reproduceerbaarheid in ME/cvs-studies de voortgang van het onderzoek vertraagt en ook kan leiden tot ongeloof in het onderzoek, wetenschappers en patiënten met de ziekte die worden onderzocht – zoals het geval is bij ME/cvs. Nuno merkte op dat een andere implicatie hiervan een verminderde financiering van onderzoek is, wat op zijn beurt betekent dat minder onderzoekers zich aangetrokken voelen tot het ME/cvs-onderzoek. Dr. Sepúlveda raadde aan om subgroepanalyse – wat hij “subtypering” noemde – te gebruiken om met heterogene populaties om te gaan, bijvoorbeeld door te groeperen op basis van verschillende symptomen, verschillende ziektetriggers, verschillende stadia van de ziekte en “andere factoren”. Voor Nuno is gebrek aan reproduceerbaarheid de grootste uitdaging in ME/cvs-onderzoek.

We moeten appels met appels kunnen vergelijken – geen appels met peren

Dr. Nuno Sepúlveda

Uitdagingen bij het bepalen van de prevalentie van ME/cvs

Een van de onderwerpen die tijdens de conferentie naar voren kwamen, was het gebrek aan kennis over de prevalentie van ME/cvs – het deel van de bevolking dat de ziekte heeft.

Volgens Dr. Susane Levine is er weinig onderzoek beschikbaar met betrekking tot de prevalentie van ME/cvs in de algemene bevolking, en nog minder in bevolkingsgroepen die moeilijker te bereiken zijn, of voor mensen met beperkte toegang tot gezondheidszorg en sociale zorg (achtergestelde gemeenschappen), en in verschillende etnische groepen.

Het verkrijgen van een nauwkeurige prevalentieschatting voor ME/cvs wordt bemoeilijkt door zowel de heterogeniteit van ME/cvs, als door het verkeerd labelen van de ziekte als psychisch – niet alleen leiden deze factoren tot verkeerde diagnoses, maar ze hebben ook het stigma dat geassocieerd wordt met ME/cvs vergroot, wat kan betekenen dat sommige mensen – vooral mannen – minder geneigd zijn medische hulp te zoeken en, als gevolg daarvan, een diagnose te krijgen.

Hoewel er enkele schattingen bestaan voor de prevalentie van ME/cvs, worden deze beperkt door een aantal verschillende factoren, waaronder:

• De gebruikte methoden om informatie te verzamelen over de diagnose ME/cvs: Sommige studies gebruiken zelfgerapporteerde ME/cvs-diagnoses, andere gebruiken medische dossiers om informatie over een diagnose te verkrijgen, en weer andere beoordelen deelnemers aan de hand van ME/cvs-diagnosecriteria.
• Uiteenlopende ME/cvs-diagnosecriteria: Er zijn verschillende criteria die gebruikt kunnen worden om ME/cvs te diagnosticeren – sommige omvatten de Fukuda-criteria die alleen voor onderzoeksdoeleinden zijn ontwikkeld, sommige zoals de International Consensus Criteria (ICC), de Canadian Consensus Criteria (CCC), en Revised CCC die zowel voor onderzoeks- als klinische doeleinden zijn, en andere – zoals de NICE-richtlijnen uit 2021, geven richting aan de diagnose in de klinische praktijk. De verschillende criteria vereisen dat er verschillende symptomen aanwezig zijn om de diagnose van de ziekte te kunnen stellen.
  • Bijvoorbeeld, de Fukuda (voor CVS) criteria vereisen geen malaise na inspanning – waar vaak naar verwezen wordt als het belangrijkste symptoom van ME/cvs, om de diagnose te kunnen stellen, terwijl de CCC en ICC (voor ME/cvs, respectievelijk ME) dat wel doen – opmerkelijk is een studie, gefinancierd door ME Research UK, die vaststelde dat verschillen in communicatie tussen verschillende gebieden van de hersenen een onderscheid konden maken tussen mensen gediagnosticeerd met CVS volgens de Fukuda-criteria, en degenen gediagnosticeerd met ME volgens de ICC.
• Locatie: Wegens verschillen in bevolkingsstructuur – zoals het aantal mensen in bepaalde leeftijds- of etnische groepen – zijn prevalentieschattingen voor het ene land mogelijk niet toepasbaar in een ander land.

Een extra complicatie bij het schatten van de prevalentie van ME/cvs is het ontstaan van langdurige COVID. Hoewel het duidelijk is dat veel van de symptomen van langdurige COVID overlappen met ME/cvs, voldoet niet iedereen met de diagnose langdurige COVID aan de ME/cvs-criteria – en niet alle symptomen van langdurige COVID worden ervaren door mensen met ME/cvs. Dr. Levine beschreef bijvoorbeeld dat de “cardiale betrokkenheid bij langdurige COVID niet wordt gezien bij ME/cvs”.

Biologische afwijkingen bij mensen met ME/cvs en mensen met langdurige COVID – perifere beperking, falen van de voorbelasting en dunnevezelneuropathie.

Een aantal lezingen op de conferentie waren van Dr. David Systrom en zijn onderzoeksteam. Deze lezingen, hoewel enigszins verschillend qua inhoud, hadden allemaal betrekking op de biologische afwijkingen die zijn waargenomen bij mensen met ME/cvs – en mensen met langdurige COVID, tijdens invasieve cardiopulmonale inspanningstests.

Dr. Systrom benadrukte een artikel dat een overzicht geeft van onderzoek naar de mechanismen die ten grondslag liggen aan inspanningsintolerantie bij mensen met ME/cvs en mensen met langdurige COVID. In het artikel werden de volgende biologische afwijkingen met betrekking tot het pulmonale en cardiovasculaire systeem bij mensen met ME/cvs beschreven – deze biologische afwijkingen zijn ook waargenomen bij mensen met langdurige COVID:

• Perifere beperking – gekenmerkt door “verminderde systemische zuurstofextractie” of een verminderd vermogen van de spieren om zuurstof uit het bloed te halen en te gebruiken.
• Falen van de voorbelasting (preload failure) – lage vullingsdruk in beide kamers van het hart (ook bekend als lage biventriculaire vullingsdruk).
• Dunnevezelneuropathie in spierbiopten – beschadiging van kleine zenuwvezels in monsters van spierweefsel.
• Mitochondriale disfunctie – of “mitochondriale myopathie” waarbij de energiecentrales in de cellen – mitochondriën – niet naar behoren functioneren.

In dit onderzoeksartikel wordt gesteld dat:

Gegevens van een invasieve cardiopulmonale inspanningstest (iCPET) suggereren dat vergelijkbare inspanningspathofysiologie ten grondslag ligt aan zowel PASC (postacute sequelae of SARS CoV-2-infectie – een andere naam gegeven aan langdurige COVID) en ME/cvs en pleiten tegen deconditionering als de enige verklaring voor inspanningsintolerantie.

Dr. Systrom

Dit is iets dat Dr. Systrom ook benadrukte op de Invest in ME Research Conference die plaatsvond in juni 2023.

Interessant genoeg merkte Dr. Systrom ook op dat zijn onderzoeksteam hyperventilatie – snel ademen (“overademen”) wat leidt tot een disbalans tussen het inademen van zuurstof en het uitademen van kooldioxide – had waargenomen, vooral bij mensen met langdurige COVID. Hoewel het onduidelijk is waarom hyperventilatie precies optreedt, suggereerde Dr. Systrom dat het verband zou kunnen houden met beschadiging van de kleine zenuwvezels in de receptoren die helpen onze ademhaling te regelen.

Samenvatting

Onderzoek dat tijdens de conferentie werd gepresenteerd, leverde duidelijk bewijs van biologische afwijkingen bij zowel mensen met ME/cvs als bij mensen met langdurige COVID. Het was ook duidelijk uit de voordrachten dat de heterogeniteit van de ziekte bij zowel ME/cvs als bij langdurige COVID een grote uitdaging vormt voor onderzoekers – een uitdaging waarmee moet worden omgegaan bij het plannen, uitvoeren en schrijven van onderzoeksstudies. Niet alleen is subgroepanalyse essentieel om rekening te houden met heterogeniteit van de ziekte – naast de juiste statistische methoden en transparante rapportage, maar het gebruik van duidelijke en consistente definitie(s) voor ME/cvs en voor langdurige COVID is noodzakelijk om de reproduceerbaarheid van onderzoek te vergroten. Daarnaast is er meer onderzoek nodig om de prevalentie van ME/cvs na COVID-19 te schatten, vooral in minder bedeelde gemeenschappen en in verschillende etnische groepen.

Lees deel 2 van ME Research UK’s verslag van de conferentie in Lissabon.

© ME Research UK, 29 mei 2024. Vertaling admin, redactie NAHdine, ME-gids.

---

1e Internationale Conferentie over Klinische en Wetenschappelijke Vooruitgang bij ME/cvs en langdurige COVID, Lissabon – Hoogtepunten (Deel 2)

Belangrijke punten

• Geschiedenis van ME/cvs – Dr. Susan Levine erkende de uitgebreide geschiedenis van besmettelijke uitbraken die in verband worden gebracht met ME/cvs, en benadrukte vijf goed gedocumenteerde uitbraken: Los Angeles (1934), Akureyri (1948), het Royal Free Hospital (1955), Punta Gorda (1956) en Lake Tahoe (1984). Beschrijvingen van symptomen die voortkwamen uit besmettelijke uitbraken in het verleden komen overeen met bepaalde kernkenmerken van ME/cvs die we tegenwoordig zien, niettemin hadden individuele uitbraken vaak unieke kenmerken zoals onderscheidende laboratoriumresultaten. Verschillende sprekers bespraken hoe het aantal gevallen van ME/cvs is toegenomen als gevolg van de COVID-19 (SARS CoV-2) pandemie.
• Klinische beoordeling van ME/cvs en langdurige COVID – Dr. Lucinda Bateman belichtte haar praktische benadering van het omgaan met patiënten met ME/cvs en langdurige COVID. “Deze aanpak omvat de behandeling van alle identificeerbare aandoeningen en symptomatische aspecten van de ziekte en het aanmoedigen van ‘pacing’ om de ernst/duur van postexertionele malaise (PEM) te voorkomen en te verminderen. Dr. Bateman benadrukte specifiek het aanpakken van twee veel voorkomende comorbiditeiten: orthostatische intolerantie en mastcelactiveringssyndroom (MCAS).
• Biologische afwijkingen – Verschillende potentiële biologische afwijkingen bij ME/cvs en langdurige COVID werden besproken, waaronder de mogelijkheid van persisterende antigenen die leiden tot immuunuitputting; verstoringen van het metabolisme; en autoantilichaamniveaus die verband houden met de ernst van de symptomen.

Geschiedenis van ME/cvs

Dr. Susan Levine, arts en onderzoeker, zette de toon voor de conferentie met een overzicht van de geschiedenis van ME/cvs na verschillende infectie-uitbraken. Ze vermeldde dat men denkt dat de meerderheid van de ME/cvs-gevallen te wijten is aan een acute virale ziekte, maar in een minderheid van de gevallen kan hormonale ontregeling ME/cvs veroorzaken, bijv. na de bevalling of na behandeling voor de ziekte van Graves.

Overeenkomsten tussen besmettelijke uitbraken

Hoewel Dr. Levine de uitgebreide geschiedenis van infectie-uitbraken in verband met ME/cvs erkent, concentreerde zij zich op vijf uitbraken: Los Angeles – VS (1934), Akureyri – IJsland (1948), het Royal Free Hospital – Londen, VK (1955), Punta Gorda – Florida, VS (1956), Lake Tahoe – Nevada, VS (1984). Ze benadrukte beschrijvingen van symptomen van de uitbraak in Los Angeles die leken op vermoeidheid, postexertionele malaise (PEM) en neurologische problemen en stelde dat “sommige beschrijvingen van deze eerdere pandemieën opmerkelijk veel lijken op wat we vandaag zien”. Dr. Melvin Ramsay en anderen merkten tientallen jaren na de uitbraak in het Royal Free Hospital op dat er typisch drie groepen patiënten waren: mensen die in sommige gevallen herstelden, mensen die helemaal niet herstelden en mensen met een relapsing-remitting ziektepatroon. Dit weerspiegelt wat we tegenwoordig zien na uitbraken van infecties. Verder werden vergelijkbare gevolgen/comorbiditeiten van eerdere uitbraken waargenomen, bijv. prikkelbaredarmsyndroom en beschrijvingen die wijzen op orthostatische intolerantie/posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS). Bovendien wordt consequent vastgesteld dat vrouwen overheersen.

Unieke kenmerken van infectieuze uitbraken

In vergelijking met de huidige situatie merkte Dr. Levine op dat tijdens de uitbraak in Punta Gorda een breder scala aan neurologische symptomen, zoals fasciculaties (spiertrekkingen) en fotofobie, veelvuldig werd gerapporteerd. De uitbraak in het Royal Free Hospital, die meer gevolgen had voor medisch personeel dan voor patiënten, werd gekenmerkt door misselijkheid en duizeligheid, naast “ernstige symptomen van de bovenste luchtwegen, maag en darmen, vermoeidheid en neurologische” symptomen. “Ze moesten het ziekenhuis sluiten omdat er letterlijk niet genoeg personeel was om voor de patiënten te zorgen. Veel van de patiënten van deze uitbraak vertoonden “cardiovasculaire en endocriene gevolgen en gevolgen voor het centrale zenuwstelsel”.

De Punta Gorda- en Akureyri-uitbraak hadden unieke laboratoriumbevindingen van atypische lymfocyten (abnormale witte bloedcellen), glucose disbalans en EMG (neuromusculaire test)-afwijkingen. De term “goedaardige meningeale encefalomyelitis” werd gebruikt om de uitbraak in Akureyri te classificeren, maar “[Dr.] Melvin Ramsay … maakte echt bezwaar tegen de beschrijving ‘goedaardig’, en hij zei dat dit niet goedaardig is, dit is echt een invaliderende ziekte”. Ten tijde van de uitbraak in Lake Tahoe waren er meer laboratoriumtesten beschikbaar waarbij verhoogde EBV [epstein-barrvirus]-titers en abnormale T-celratio’s werden vastgesteld, “helaas heeft de CDC… dit niet zo grondig onderzocht als gehoopt.” Dr. Levine beschreef andere unieke kenmerken van bepaalde infectieuze uitbraken, zoals abnormale plantaire reacties (indicator van disfunctie van het centrale zenuwstelsel). Een verklaring die ze voorstelde met betrekking tot het vaak ontbreken van lichamelijke bevindingen bij ME/cvs tegenwoordig, is dat patiënten meestal pas een aantal jaren na hun ziekte worden gezien, in plaats van in de acute stadia.

Hoe is dit gerelateerd aan langdurige COVID?

Dr. Levine verklaarde dat het enige positieve aan langdurige COVID is dat het “ons de mogelijkheid biedt om de onmiddellijke gevolgen van een ernstige virusziekte te bestuderen”. Ze gelooft dat de “natuurlijke geschiedenis vergelijkbaar zal zijn met wat beschreven is in eerdere epidemieën – je zult mensen hebben die volledig herstellen, en anderen die … meer een relapsing-remitting verloop hebben, en sommige mensen die helemaal niet beter worden”.

Net als andere besmettelijke uitbraken heeft de COVID-19 (SARS CoV-2)-pandemie veel gemeenschappelijke kenmerken met andere uitbraken, en daarnaast unieke kenmerken, namelijk de “mogelijke orgaanbetrokkenheid bij langdurige COVID” die voornamelijk verband houdt met het hart en de longen (hoewel niet alle personen cardiorespiratoire problemen melden). Dr. Wenzhong Xiao, expert in computationele genomica, toonde tijdens zijn lezing een grafiek met de incidentie van de 20 meest verontrustende symptomen die gerapporteerd werden door personen met langdurige COVID versus personen met een diagnose van ME/cvs, en over het algemeen waren er veel overeenkomsten met betrekking tot symptomen. Terwijl een groter percentage van de personen met langdurige COVID cardiorespiratoire symptomen noemde, met name pijn op de borst en kortademigheid, waren de vier meest verontrustende symptomen die door beide groepen werden gemeld: vermoeidheid/lage energie, postexertionele malaise (PEM), “brain fog” (hersenmist, cognitieve disfunctie) en niet-verkwikkende slaap. Volgens de NICE-richtlijnen uit 2021 zijn dit de vier symptomen die nodig zijn voor een ME/cvs-diagnose, vandaar dat het geen verrassing is dat er mensen zijn met langdurige COVID die ofwel voldoen aan de ME/cvs-diagnosecriteria of een gelijktijdige ME/cvs-diagnose hebben.

Klinische beoordeling van ME/cvs en langdurige COVID

Diagnose

Dr. Lucinda Bateman, arts en medisch directeur van het Bateman Horne Centrum, verklaarde dat “we historisch weten dat ME/cvs specifiek kan worden uitgelokt door een verscheidenheid aan ziekteverwekkers”. In haar presentatie noemde ze de familie van coronavirussen (SARS CoV-1, MERS, SARS CoV-2) als geassocieerd met het ontstaan van ME/cvs, naast andere virussen zoals het epstein-barrvirus (EBV) en cytomegalovirus (CMV), en niet-virale agentia zoals giardia (een soort parasiet). Ze merkte ook op dat er twee hoofdgroepen zijn van mensen met langdurige COVID: 1) “Mensen met een ernstige infectie, ziekenhuisopname, post-ICU-syndroom en/of blijvende orgaanschade, meestal met objectieve markers” 2) “Mensen met een milde tot matige infectie maar zonder herstel, of zelfs steeds ergere symptomen en beperkingen, maar zonder duidelijke biologische markers”.

Deze observaties sluiten aan bij de individuele lezingen van Dr. Levine en Dr. Xiao, die de aandacht vestigen op de overeenkomsten in symptomen tussen besmettelijke uitbraken, naast unieke kenmerken zoals de mogelijkheid van orgaanbetrokkenheid na een SARS CoV-2-infectie.

“We weten dat mensen met ME/cvs, hoewel het een heterogene aandoening is, dezelfde kern- of gemeenschappelijke symptomen delen.” Dr. Bateman benadrukte dat de ME/cvs-criteria uit 2015 van de Amerikaanse National Academy of Medicine (NAM) de volgende kenmerken vereisen voor een ME/cvs-diagnose:

1. Vermindering in normaal functioneren, gepaard met vermoeidheid, >6 maanden aanhoudend
2. Malaise na inspanning*
3. Niet-verkwikkende slaap*
4. Cognitieve stoornissen* en/of orthostatische intolerantie

*Moet matig ernstig en frequent zijn (>50% van de tijd aanwezig)

In tegenstelling tot de ME/cvs-criteria van NICE, bevat de ME/cvs-criteria van NAM niet alleen orthostatische intolerantie als kernsymptoom, maar dit symptoom kan aanwezig zijn in plaats van cognitieve stoornissen. Eén studie toonde aan dat cognitieve stoornissen vaak samen voorkomen met orthostatische intolerantie, waarbij 93,4% van de ME/cvs-deelnemers zowel neurocognitieve stoornissen als orthostatische intolerantie rapporteerden.

Dr. Bateman benadrukte dat ME/cvs zich onderscheidt van andere postvirale syndromen “door de mate van beperking of verzwakking, en de ontwikkeling van postexertionele malaise.” Ze stelde verder: “naar mijn mening, en de mening van de meeste mensen die postvirale syndromen en ME/cvs bestuderen, als de symptomen bij langdurige COVID 6 maanden aanhouden en voldoen aan vastgestelde criteria, moet je de diagnose ME/cvs stellen, het kan post-COVID of post-SARS ME/cvs zijn.”

“Een beproefde praktische behandelingsaanpak”

Als “een arts die al een paar decennia ME/cvs-patiënten verzorgt” en inzichten heeft opgedaan bij het zien van langdurige COVID-patiënten in de afgelopen jaren, deelde dr. Bateman haar praktische managementaanpak. Haar “formule” omvat het identificeren en behandelen van alle identificeerbare aandoeningen (comorbide of apart) en het aanmoedigen van “pacing” om de ernst/duur van PEM te voorkomen en te verminderen. Ze moedigde verder aan om de belangrijkste symptomatische aspecten van de ziekte aan te pakken, zoals slaap, pijn en “mentaal welzijn” (verdriet/ontreddering/angst verminderen…).

Ze ging dieper in op de diagnose en behandeling van twee veel voorkomende comorbiditeiten: orthostatische intolerantie (een belangrijk onderdeel van het posturale orthostatische tachycardiesyndroom (POTS)) en het mestcelactiveringssyndroom (MCAS).

• Orthostatische intolerantie – “ontwikkeling van symptomen in rechtopstaande houding die verlicht of verbeterd worden door te gaan liggen”.

Orthostatische intolerantie, geïdentificeerd met een passieve of actieve statest, kan worden behandeld door het herkennen en vermijden van veelvoorkomende verergerende factoren zoals oververhitting, het verhogen van het bloedvolume, bv. het verhogen van de water- en zoutinname, externe compressie van de bloedvaten, bv. het dragen van compressiekousen, en verschillende farmacologische interventies met mechanismen zoals het controleren van de hartslagrespons en het vernauwen van de bloedvaten.

• MCAS – activering van mestcellen (een type witte bloedcel dat ontstekingschemicaliën zoals histamine vrijgeeft)

Symptomen van MCAS zijn episodisch en beïnvloeden vele lichaamssystemen, waaronder – maar niet beperkt tot – huid (urticaria/ netelroos), maagdarmkanaal (misselijkheid en braken), cardiorespiratoire systemen (flauwvallen, piepende ademhaling). Symptomen van MCAS zouden moeten verbeteren met farmacologische interventies (grotendeels gericht op het stabiliseren van mestcellen en het blokkeren van de effecten van histamine en andere ontstekingsmediatoren). Dr. Bateman benadrukte dat “als er een klinische verdenking is op MCAS, succesvolle proeven met MCAS-therapie de diagnose versterken, zelfs als de markers ongrijpbaar zijn.”

Dr. Bateman besprak “een eenvoudig hulpmiddel om verminderde functie te communiceren” met betrekking tot het aantal uren “rechtopstaande activiteit” (HUA). HUA verwijst naar het totale aantal uren doorgebracht met “voeten op de vloer” in 24 uur (zitten, staan, lopen). De geschatte reeksen voor HUA voor mensen met ME/cvs/orthostatische intolerantie/POTS waren veel lager dan gezonde personen, wat correleert met een grotere beperking in het functioneren op een dagelijkse basis.

Aansluitend bij de toespraak van Dr. Bateman, benadrukte arts Dr. Luis Nacul een beknopte benadering van ME/cvs-patiënten: “Beoordelen, diagnosticeren, legitimeren, behoeften aanpakken, ondersteunen, behandelen”. Verder werd het belang onderstreept van het aangaan van een partnerschap met patiënten en het werken als onderdeel van een multidisciplinair team.

Biologische afwijkingen: Immuunsysteem en metabolisme

In het verlengde van de biologische afwijkingen die in deel 1 van onze verslaggeving over de conferentie werden besproken, werden ook afwijkingen van het immuunsysteem en het metabolisme bij ME/cvs en langdurige COVID beschreven. Hoogtepunten zijn onder andere:

• Persistente antigenstimulatie – Dr. Maureen Hanson, professor in de Moleculaire Biologie en Genetica, onderzocht het bewijs voor persisterende antigenen bij ME/cvs en langdurige COVID, d.w.z. vreemde stoffen die langere tijd in het lichaam blijven en het immuunsysteem voortdurend stimuleren. Aanhoudende antigeenstimulatie kan leiden tot “uitputting” van het immuunsysteem. Dr. Hanson benadrukte verschillende afwijkingen die gevonden zijn met betrekking tot T-cellen (witte bloedcellen die essentieel zijn voor de immuunrespons) die op dit fenomeen wijzen.
• Verstoord metabolisme – Klinisch immunoloog en onderzoeker aan de Charité Universiteit in Berlijn, professor Carmen Scheibenbogen, besprak een Charité-studie waarin potentiële markers voor endotheelontsteking en metabole verstoringen in post-COVID ME/cvs werden gevonden. Ook Professor in Analytische Chemie en Neurochemie, Dr. Jonas Bergquist, en zijn onderzoeksteam hebben honderden metabolieten (producten van het metabolisme) geanalyseerd en veel afwijkingen opgemerkt die wijzen op een verstoord metabolisme bij ME/cvs.
• Auto-immuniteit – Verwijzend naar meerdere onderzoekspapers verklaarde professor Scheibenbogen dat er veel bewijs is van auto-immuniteit (immuunsysteem dat ten onrechte zijn eigen weefsels aanvalt) bij ME/cvs. Ze benadrukte verder het bewijs van autoantilichamen tegen G-proteïne gekoppelde receptoren waarbij het niveau van autoantilichamen correleerde met de ernst van de symptomen. Het team van professor Scheibenbogen voerde klinische onderzoeken uit met immunoadsorptie – een techniek om autoantilichamen uit het bloed te verwijderen – die leidde tot verbetering van de symptomen (voor verschillende perioden) bij veel patiënten met ME/cvs en post-COVID ME/cvs.

Conclusie

De 1e Internationale Conferentie over Klinische en Wetenschappelijke Vooruitgang bij ME/cvs en langdurige COVID in Lissabon bood een uitgebreid overzicht van de geschiedenis, klinische beoordeling en biologische afwijkingen die met deze aandoeningen geassocieerd worden. Door inzichten die gedeeld werden door vele experts, werden parallellen getrokken tussen vroegere besmettelijke uitbraken en de COVID-19-pandemie, die beide licht werpen op gedeelde symptomen en onderscheidende kenmerken benadrukken.

Lees deel 1 van ME Research UK’s hoogtepunten van de conferentie in Lissabon.

© ME Research UK, 30 mei 2024. Vertaling admin, redactie NAHdine, ME-gids.