Aferese kwam pas een paar jaar geleden onder de aandacht van de ME/cvs-gemeenschap. Het is populair in sommige landen zoals Duitsland, maar voor zover ik kan nagaan, wordt het in de VS nauwelijks gebruikt voor de behandeling van ME/cvs of langdurige COVID. Maar als de auteurs van een paar recente papers hun zin krijgen, zal dat veranderen.
Aferese is een algemene term die verwijst naar een proces dat ongewenste elementen in het bloed verwijdert. Tijdens het proces, dat gewoonlijk 2-4 uur duurt, wordt er bloed afgenomen, wordt het ongewenste deel verwijderd en wordt het bloed teruggegeven aan de patiënt. Welk type aferese iemand ondergaat, hangt af van welke factoren uit het bloed worden verwijderd. Het is een intrigerende procedure gezien berichten dat een “X”-factor in het bloed de oorzaak zou kunnen zijn van ME/cvs, fibromyalgie en langdurige COVID.
Lees ook: Something in the Blood II: Long-COVID / Fibromyalgia Autoimmune Connection Found [in het Engels]
De term kan behoorlijk verwarrend zijn. Er bestaan minstens een dozijn verschillende soorten aferese, waaronder twee die in verband zijn gebracht met ME/cvs – immunoadsorptie en plasmaferese.
- Immunoadsorptie – specifieke antilichamen – ook wel immunoglobulinen genoemd – worden verwijderd. B-cellen produceren deze antilichamen om ziekteverwekkers af te weren, maar ze worden ook gebruikt om verschillende lichaamsprocessen aan of uit te zetten.
- Plasmaferese – het plasma in het bloed wordt volledig verwijderd en vervangen.
(Berlin Cures heeft een geneesmiddel met de naam BC007 ontwikkeld dat volgens het bedrijf effectiever is dan immunoadsorptie bij het opruimen van specifieke autoantilichamen. Naar verluidt wordt er gewerkt aan een onderzoek bij langdurige COVID).
Lees ook: Berlin Cures…? Zou BC 007 kunnen helpen bij langdurige COVID en ME/cvs?
Aferese is een duur proces dat tot enkele duizenden euro’s per behandeling kan kosten en wordt gebruikt om myasthenia gravis, leukemie, sikkelcelziekte, multiple sclerose, ME/cvs, langdurige COVID en andere ziekten te behandelen.
Terwijl Europese artsen en onderzoekers in medische tijdschriften de aferese voor ME/cvs hebben gepromoot, is aferese eigenlijk een bekende procedure die ook in de VS vaak wordt gebruikt – alleen meestal niet voor ME/cvs.
De website van de American Society for Apheresis bevat een sectie over langdurige COVID met een lijst van veel aferesefaciliteiten in de VS, waaronder UC San Diego, Cleveland Clinic, Kaiser, Stanford, de Mayo Clinic, Yale, enz. Het Rode Kruis heeft ook aferesefaciliteiten in de VS.
Duitse focus
Het overgrote deel van het werk met aferese bij ME/cvs en langdurige COVID lijkt te zijn gedaan in verschillende centra in Duitsland. Omdat de centra verschillende filters gebruiken om verschillende elementen eruit te filteren en geen goed gedefinieerde patiëntengroepen hebben, is het onmogelijk om de algehele effectiviteit te beoordelen, behalve dat het vrij veel wordt gebruikt. Eén centrum heeft echter blijkbaar een consistente aanpak gebruikt die dateert van voor COVID-19 en het heeft onlangs wat informatie vrijgegeven.
Verslag van de kliniek
In hun hypothesedocument “Post COVID and Apheresis – Where are we Standing?” [Post-COVID en aferese – waar staan we nu?], deden de auteurs kort verslag van 1.111 ME/cvs-patiënten die tussen 2009-2022 een aferese van het INUSferese-type hadden ondergaan.
INUSpherese
Naast autoantilichamen vermindert INUSferese ook ontstekingsbevorderende cytokinen, geoxideerde lipoproteïnen met een lage dichtheid, milieutoxines en grote moleculen – die allemaal – interessant genoeg – bijdragen aan verdikt bloed en daarom de bloedstroom zouden kunnen beïnvloeden.
Hamburg Biologicum, een aferesecentrum in Duitsland, rapporteert:
“Met INUSpherese®/bloedspoeling kunnen we tegelijkertijd verschillende doelen bereiken: we spoelen specifiek de milieutoxines in het bloed weg die ziekte en ontstekingen veroorzaken. Daarnaast halveren we de resterende ontstekingsmediatoren met elke INUSpherese®, dit wil zeggen dat we de ontsteking per sessie met ongeveer 50% verminderen. We filteren ook misvormde auto-immuunantilichamen uit. Met andere woorden, we pakken het snel toenemende wereldwijde fenomeen van auto-immuunziekten niet aan met ‘anti’-middelen die veel bijwerkingen geven, maar verwijderen expliciet de uitlokkende factoren zoals milieutoxines, ontstekingsmediatoren en misvormde auto-immuunantilichamen.”
Hun benadering voor langdurige COVID en vaccinatieschade omvat eerst een aferese van lipiden, dan een natuurgeneeskundig infuus om ontstekingen te bestrijden, dan een INUSpherese®-aferese, acetylglutathion (een antioxidant) en een vitaminepreparaat. Infuustherapieën die gericht zijn op de bloedstolling, kunnen ook worden opgenomen.
Andere soorten aferese zouden effectief kunnen zijn bij ME/cvs of langdurige COVID. Pretorius en Kell stelden bijvoorbeeld voor dat H.E.L.P.-aferese (heparine-gemedieerde LDL-precipitatie) – die factoren verwijdert die de gezondheid van de bloedvaten aantasten en de bloedstroom verbetert – nuttig kan zijn, de bloedstroom in de microcirculatie verbetert en microklonters afbreekt.
Lees ook Ischemie-reperfusiehypothese opent nieuwe behandelingsopties voor langdurige/long COVID en ME/cvs
Het verslag
In “Post COVID and Apheresis – Where are we Standing?” [Post-COVID en aferese – waar staan we nu?] rapporteerden de auteurs dat 1111 patiënten met de diagnose van ME/cvs na een verscheidenheid aan triggers (148 na COVID-19, 963 door andere infecties (bv. ziekte van Lyme, toxoplasmose, EBV of chlamydia), omgevingsfactoren (bv. organische oplosmiddelen) of onbekende oorzaak een INUS-aferese hadden ondergaan en steroïden en hooggedoseerde vitamine C hadden gekregen.
De auteurs meldden dat er meer beter waren met aferese: 56% van de patiënten meldde genezen of aanzienlijk verbeterd te zijn na de 2e INUSferese-behandeling, 64% was zonder symptomen of aanzienlijk beter na de 3e INUSferese-behandeling en 74% was zonder symptomen of aanzienlijk beter 6 maanden na de INUSferese-behandelingen. Elf procent ondervond een matige verbetering en slechts 15% verbeterde niet.
Dat was duidelijk goed, zij het vaag, nieuws. We weten niet wat “significant verbeterd” betekent en er werden geen gevalideerde symptoomtesten gedaan, maar het algemene nieuws was bemoedigend.
Langdurige COVID-studie
Het rapport over de 1111 ME/cvs-patiënten vormde de aanleiding voor een rigoureuzer onderzoek. Zoals eerder richtte de studie zich op ME/cvs-patiënten met klassieke symptomen van chronische vermoeidheid (ernstige uitputting, vermoeidheid, malaise na inspanning, depressie, hoofdpijn, oorsuizen, spierpijn, buikpijn en hersenmist).
Zevenentwintig patiënten in twee verschillende aferesecentra in Duitsland werden opnieuw behandeld met het INUSpheresis® type aferese. Tussen de behandelingen door werd een steroïde, prednisolon, gegeven om de aanmaak van nieuwe autoantilichamen te voorkomen en er werd een hoge dosis vitamine C gegeven om de antioxidantcapaciteit te verbeteren en ontstekingen te verminderen.
Verschillende factoren (sCRP, IL-1beta en IL-6), autoantilichamen (tegen ß-adrenerge receptoren en acetylcholinereceptoren), lipiden (cholesterol, triglyceriden, LDL, HDL en Lp(a)), trombotische factoren (fibrinogeen en homocysteïne) en H2O2 werden gemeten.
Antilichamen tegen α1- en β1-adrenerge receptoren en de muscarine acetylcholinereceptoren 3 en 4 werden beoordeeld met de CellTrend-assay – waarvan de werkzaamheid in twijfel werd getrokken. Rode bloedcellen werden beoordeeld met een NIKON ECLIPSE E 200-microscoop.
Er werden geen gezonde controles opgenomen en het onderzoek werd uitgevoerd bij patiënten die “klinische verbeteringen” hadden ervaren.
Resultaten
Aferese helpt – GPCR-antilichamen vallen tegen
Voorafgaand aan aferese werden de antilichamen beoordeeld ten opzichte van “referentieniveaus” – geen sterke maatstaf, vooral gezien de mogelijke problemen bij CellTrend. Drie van de vier antilichamen waren volgens die meting verhoogd.
De aferese deed zijn werk – het verminderde de niveaus van de autoantilichamen aanzienlijk met ongeveer 30-50% (ß1- &ß2-AdR, M3 &M4-AChR: 33%/ 28%, 48%, 39%). Ontstekingsmarkers namen af (sCRP, IL-1-bèta en IL-6; 33%, 48% en 64%) en dat gold ook, volgens één maatstaf, voor oxidatieve stress (H202) (90%). Stollingsmarkers (fibrinogeen en homocysteïne) daalden drastisch (70% en 64%) en cholesterol, triglyceriden (TG), LDL en HDL daalden tot onder de referentieniveaus. Bovendien verdwenen andere factoren die geassocieerd worden met stolling (fibrinevezels, verkleefde structuren (gestapelde rode bloedcellen).
De niveaus van de GPCR-antilichamen waren echter niet geassocieerd met symptomen. In het discussiegedeelte maakten de auteurs duidelijk dat in deze studie de antilichamen geen uitsluitsel gaven. Sommige patiënten met sterk verhoogde antilichamen waren slechts licht ziek, terwijl anderen met normale antilichaamniveaus behoorlijk ziek waren.
Wat de symptomen betreft, weten we alleen dat de patiënten beter werden. Dat was te verwachten – alle patiënten kwamen uit de verbeterde groep. Merk op dat deze artsen melden dat dit de grootste groep is (70%).
De auteurs geloven dat er verschillende routes naar langdurige COVID bestaan en vonden het onwaarschijnlijk dat één biomarker uiteindelijk voldoende zal zijn. In plaats daarvan denken ze dat er biomarkerscores zullen worden ontwikkeld, vergelijkbaar met de scores die zijn ontwikkeld bij auto-immuunziekten, om behandelingen bij langdurige COVID en ME/cvs te beoordelen.
Conclusie
Aferese wordt in Duitsland duidelijk al geruime tijd gebruikt voor de behandeling van ME/cvs. Ik werd me ervan bewust dat het een behandeling was die kon helpen om de GPCR-antilichamen te verwijderen die zoveel interesse hebben gewekt, maar het is duidelijk dat aferese – een vrij flexibele behandelingsoptie – meer kan doen dan deze antilichamen verwijderen. In dit geval was dat een goede zaak, omdat de GPCR-antilichamen geen rol leken te spelen bij de symptomen van de patiënten. (Dit kan te wijten zijn aan problemen met de commerciële methode om de prevalentie van autoantilichamen te bepalen. Onderzoekers gebruiken een andere methode).
Zoals te verwachten van een bloedzuiverende procedure die de bron van het probleem niet aanpakt, is aferese meestal geen op zichzelf staande behandeling en wordt het meestal gebruikt in combinatie met immuuntherapieën – zoals in dit geval.
Het rapport over de 1111 ME/cvs-patiënten kwam duidelijk uit de dossiers van artsen. De kleinere, rigoureuzere studie was beter, maar er waren geen gezonde controles bij betrokken en het was gebaseerd op referentiewaarden en een antistoftest die twijfelachtig kan zijn.
De studie toonde echter wel aan dat aferese behoorlijk effectief kan zijn bij het uitwassen van ongewenste elementen in het bloed en kan helpen bij de symptomen. Dat was bemoedigend gezien de bevindingen bij zowel ME/cvs als fibromyalgie dat iets in het bloed problemen veroorzaakt. Het was ook goed om te zien dat slechts een paar sessies van deze dure procedure nodig waren.
Lees ook: Een X-factor in het bloed kan het functioneren van bloedvaten bij ME/cvs belemmeren
We hebben duidelijk veel betere studies nodig om te weten te komen wat aferese wel en niet kan doen bij ME/cvs en langdurige COVID. Terwijl onderzoeken uit klinieken de nauwkeurigheid van klinische studies niet kunnen evenaren, kunnen ze wel de boodschap verspreiden en dat is wat ze hier deden. Of het nu gaat om een casusrapport of een kleine studie – zelfs een die niet bijzonder rigoureus is, zoals deze – publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift is de beste manier om een mogelijke behandeling in handen van zoveel mogelijk artsen te krijgen.
Aferese lijkt in de VS niet regelmatig gebruikt te worden voor ME/cvs, maar aangezien het een veel gebruikte procedure is en medische faciliteiten gemakkelijk beschikbaar zijn, is het potentieel aanwezig. Als artsen in de VS of elders het willen proberen, dan hebben ze nu een referentie die zou kunnen helpen en een stappenplan dat ze kunnen volgen. Onderzoekers van hun kant hebben een andere mogelijke behandeling om uit te proberen. Laten we hopen dat deze rapporten wat interesse opwekken en dat er meer onderzoek naar deze intrigerende benadering wordt gedaan.
De kernpunten
- Bij aferese wordt het bloed uit het lichaam verwijderd en vervolgens “gewassen” van ongewenste stoffen en vervolgens teruggevoerd naar het lichaam. Afhankelijk van het type aferese dat wordt uitgevoerd, kunnen allerlei stoffen – antilichamen, ontstekingsbevorderende factoren, gifstoffen – worden verwijderd. Het idee is intrigerend, als er, zoals sommige studies suggereren, een “X”-factor in het bloed zit die ME/cvs of FM veroorzaakt en die verwijderd zou kunnen worden.
- Aferese voor de behandeling van ME/cvs of langdurige COVID lijkt niet veel voor te komen in de VS, maar wordt regelmatig toegepast in Duitsland en andere Europese landen. Verschillende hypotheses en een studie door Duitse en Britse artsen werden onlangs gepubliceerd.
- Een van de artsenrapporten betrof meer dan 1000 ME/cvs-patiënten die gedurende een periode van 10 jaar werden gezien en die een soort aferese hadden ondergaan, genaamd INUSpherese die antilichamen en inflammatoire en oxidatieve stressfactoren verwijdert. Ze kregen ook een steroïde en een hoge dosis vitamine C. Het rapport stelde dat meer dan de helft significant verbeterde of geen symptomen had na de eerste behandeling en na 2 of 3 behandelingen meldde 64% significante verbetering/geen symptomen.
- Dat was de aanleiding voor een studie met 27 personen waarin ook de GPCR-antilichaamniveaus en indicatoren van ontsteking, oxidatieve stress en stolling werden beoordeeld. Aferese verbeterde al deze factoren aanzienlijk met ten minste 40% en in sommige gevallen zelfs met 90%.
- Het feit dat de GPCR-antilichaamspiegels niet correleerden met symptomen; dat wil zeggen dat sommige mensen met hoge antilichaamspiegels milde symptomen hadden terwijl sommige mensen met lage antilichaamspiegels ernstige symptomen hadden, suggereert dat ze geen rol speelden.
- De studie was ruw – ze bevatte geen gezonde controles en verwees voor sommige bevindingen naar referentiewaarden – maar ze had een positief resultaat en zal hopelijk leiden tot de gerandomiseerde, placebogecontroleerde studies die we nodig hebben om de effectiviteit volledig te beoordelen.
- Hoewel aferese niet veel lijkt te worden gebruikt voor ME/cvs, wordt aferese wel veel gedaan in de VS – meestal een aanvullende behandeling om de effectiviteit van immuuntherapieën te verbeteren – en zou dus gemakkelijk beschikbaar zijn als bewezen zou worden dat het effectief is bij ME/cvs en langdurige COVID. (Een andere vorm van aferese, H.E.L.P. genaamd, die stollingsfactoren verwijdert, werd voorgesteld).
- Aferese wordt gebruikt bij verschillende ziekten, waaronder myasthenia gravis, lupus en sikkelcelanemie. Het is duur en kan enkele duizenden euro’s per behandeling kosten.
© Health Rising, 6 mei 2023. Vertaling admin, redactie NAHdine, ME-gids.
