DAILY NEWS, New Scientist, 10 november 2017

Hadden we al die tijd de verkeerde dader in het oog?

Door Alice Klein

Misschien zijn gluten achteraf gezien toch niet de boosdoener. Bewijs suggereert dat het misschien de fructaanmolecules in tarwe zijn die maagproblemen veroorzaken bij mensen met een intolerantie.

Ongeveer 1 procent van de bevolking heeft coeliakie, een auto-immuunziekte waardoor ze slecht reageren op gluteneiwitten in tarwe. Maar nog eens 12 procent voelt zich ziek na het eten van voedsel op basis van tarwe zoals brood en pasta, ondanks het feit dat ze geen coeliakie hebben.

Nu lijkt het erop dat het misschien níet de gluten zijn die de problemen veroorzaken voor deze mensen met “glutensensitiviteit”.

In 2013 vond een studie van niet-coeliakiepatiënten die glutenvrij aten om darmproblemen te verlichten, geen verschil in symptomen wanneer deze mensen identieke maaltijden aten die ofwel geen gluten bevatten, ofwel er vol van zaten. Dit suggereerde dat gluten geen effect hebben, wat ertoe leidde dat Jane Muir en Peter Gibson aan de Monash University in Australië en hun team zich afvroegen of er misschien een andere boosdoener was.

Het kaf van het koren scheiden

Ze stelden fructanen in verdenking, een soort suikerketen zijn die voorkomen in tarwe, gerst en rogge, evenals in uien, knoflook, kikkererwten, kolen en artisjokken.

Om dit te testen, rekruteerden ze 59 volwassen niet-coeliakiepatiënten die momenteel een glutenvrij dieet volgen voor darmgevoeligheden. Ze gaven deze vrijwilligers drie soorten granenrepen die gluten, fructanen of geen van beiden bevatten, en de deelnemers aten elke dag een soort zeven dag lang, met een weeklang tussen elk type reep. De repen zagen er allemaal hetzelfde uit en smaakten hetzelfde, en de deelnemers wisten niet welke ze aten.

De fructanenreep veroorzaakte 15 procent meer opgeblazen gevoel en 13 procent vertoonde een toename in algemene maag- en darmsymptomen, in vergelijking met de controlereep. De glutenreep echter had geen effect.

Dit kan verklaren waarom mensen met prikkelbare darmen vaak verbeteren met een glutenvrij dieet maar niet volledig herstellen, zegt Muir. Door tarwe te schrappen, elimineren ze een groot deel van de fructanen uit hun voeding, maar ze kunnen nog steeds in de problemen komen door andere voeding te eten die veel fructanen bevat, zoals uien en knoflook. Sommige glutenvrije producten zoals chips van kikkererwten bevatten ook fructanen.

Het kan misschien ook verklaren waarom weinig placebogecontroleerde studies erin geslaagd zijn om te ontdekken dat gluten enig effect hebben, en waarom het zo moeilijk is geweest om erachter te komen hoe gluten problemen kunnen veroorzaken voor niet-coeliakiepatiënten, zegt Gibson. “Er werd oorspronkelijk verondersteld dat gluten de boosdoener waren omwille van coeliakie, en het feit dat de mensen zich beter voelden wanneer ze stopten met het eten van tarwe,” zegt hij. “Nu lijkt het erop dat deze initiële aanname verkeerd was.”

Het is mogelijk dat een kleine minderheid van niet-coeliakiepatiënten op gluten reageert en studies tot dusver niet groot genoeg waren om ze gemakkelijk te detecteren, zegt Gibson. “Maar zeker wijst het bewijs erop dat fructanen een groter probleem vormen.

Moeilijk verteerbaar

De bevindingen van het team komen overeen met zes recente studies die suggereren dat ongeveer 70 procent van de mensen met prikkelbaredarmsyndroom zich beter voelen wanneer ze fructanen en andere nutriënten van een voedselgroep, beter bekend als FODMAPs, uit hun dieet schrappen.

Dit staat voor fermenteerbare oligosacchariden, disacchariden, monosacchariden en polyolen. Dit is een verzameling van korte suikerketens die moeilijk verteerbaar zijn. Ze zuigen water op en vergisten in de dikke darm door gasproducerende bacteriën, wat ervoor zorgt dat de darm lichtjes uitgerekt wordt. Mensen met prikkelbaar darmsyndroom zijn zich daar meer bewust van omdat ze overgevoelige zenuwuiteinden in hun darmen hebben.

Katie Ellard, een gastro-enteroloog aan het Mater Hospital in Sydney, Australië, zegt dat veel artsen nu een FODMAP-arm dieet voorschrijven aan mensen met maagproblemen. “Eens coeliakie uitgesloten is, raad ik nog steeds aan om tarwe te mijden om te zien of dat helpt, maar ik leg wel uit dat dit is om fructanen te elimineren uit hun dieet, en niet gluten,” zegt ze.

Als fructanen het echte probleem blijken te zijn, zal dat een hele reeks voedingswaren terug mogelijk maken, die eerder verboden terrein waren, zegt Ellard. Sojasaus bijvoorbeeld bevat gluten, maar bevat weinig fructanen, terwijl het fermentatieproces dat gebruikt wordt om zuurdesembrood te maken de fructanen in tarwe teniet doet.

Referentie wetenschappelijk tijdschrift: Gastroenterology, DOI: 10.1053/j.gastro.2017.10.040

Lees meer: Should you eat wheat? The great gluten debate

© New Scientist. Vertaling zuiderzon, redactie abby, ME-gids.

Fructan, Rather Than Gluten, Induces Symptoms in Patients With Self-reported Non-celiac Gluten Sensitivity

Gry I. Skodje, Vikas K. Sarna, Ingunn H. Minelle, Kjersti L. Rolfsen, Jane G. Muir, Peter R. Gibson, Marit B. Veierød, Christine Henriksen, Knut E.A. Lundin

DOI: http://dx.doi.org/10.1053/j.gastro.2017.10.040

Abstract

Background & Aims

Non-celiac gluten sensitivity is characterized by symptom improvement after gluten withdrawal in absence of celiac disease. The mechanisms of non-celiac gluten sensitivity are unclear, and there are no biomarkers for this disorder. Foods with gluten often contain fructans, a type of fermentable oligo-, di-, monosaccharides and polyols. We aimed to investigate the effect of gluten and fructans separately in individuals with self-reported gluten sensitivity.

Methods

We performed a double-blind crossover challenge of 59 individuals on a self-instituted gluten-free diet, for whom celiac disease had been excluded. The study was performed at Oslo University Hospital in Norway from October 2014 through May 2016. Participants were randomly assigned to groups placed on diets containing gluten (5.7 g), fructans (2.1 g), or placebo, concealed in muesli bars, for 7 days. Following a minimum 7-day washout period (until the symptoms induced by the previous challenge were resolved), participants crossed over into a different group, until they completed all 3 challenges (gluten, fructan, and placebo). Symptoms were measured by gastrointestinal symptom rating scale irritable bowel syndrome (GSRS-IBS) version. A linear mixed model for analysis was used.

Results

Overall GSRS-IBS scores differed significantly during gluten, fructan, and placebo challenges; mean values were 33.1±13.3, 38.6±12.3, and 34.3±13.9, respectively (P = .04). Mean scores for GSRS bloating were 9.3±3.5, 11.6±3.5, and 10.1±3.7, respectively, during the gluten, fructan, and placebo challenges (P = .004). The overall GSRS-IBS score for participants consuming fructans was significantly higher than for participants consuming gluten (P = .049), as was the GSRS bloating score (P = .003). Thirteen participants had the highest overall GSRS-IBS score after consuming gluten, 24 had the highest score after consuming fructan, and 22 had the highest score after consuming placebo. There was no difference in GSRS-IBS scores between gluten and placebo groups.

Conclusions

In a randomized, double-blind, placebo-controlled crossover study of individuals with self-reported non-celiac gluten sensitivity, we found fructans to induce symptoms, measured by the gastrointestinal symptom rating scale irritable bowel syndrome version. Clinicaltrials.gov no: NCT02464150

Lees ook

• Gevoelig voor gluten? Mogelijk zijn fructanen het echte probleem
• Onderzoekers vinden biologische verklaring voor tarwe- of glutensensitiviteit

Onderzoekers vinden biologische verklaring voor tarwe- of glutensensitiviteit

Bron: Columbia University Medical Center, 26 juli 2016 NEW YORK, NY (26 juli 2016) – Een nieuwe studie kan verklaren waarom mensen die geen coeliakie of tarweallergie hebben, desondanks een verscheidenheid aan gastro-intestinale en extra-intestinale symptomen hebben na het eten van tarwe en aanverwante granen.