
Achtergrond
Mensen met ME/cvs melden vaak dat ze orthostatische intolerantie ervaren – symptomen zoals licht in het hoofd en een zwak gevoel bij zitten of opstaan, wat leidt tot problemen met het verdragen van een rechtopstaande houding. Deze symptomen worden verlicht door te gaan liggen. Orthostatische intolerantie zou het gevolg zijn van een abnormale bloedstroom naar de hersenen.
Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS) is een aandoening die wordt gekenmerkt door orthostatische intolerantie, waaronder een kenmerkende aanhoudende tachycardie (verhoogde hartslag) bij het aannemen van een rechtopstaande houding. De kanteltafeltest – de gouden standaardtest voor POTS – houdt in dat de hartslag (HS) en bloeddruk (BD) van een persoon worden gecontroleerd terwijl ze vastgebonden zitten op een speciale tafel die geleidelijk kantelt van plat naar rechtop. Hoewel POTS een bekende comorbiditeit van ME/cvs is, hebben veel mensen met ME/cvs niet de abnormale hartslag-bloeddrukreactie (HS-BD) die nodig is voor de diagnose POTS, ondanks dat ze last hebben van orthostatische intolerantie. Dit zou ertoe kunnen leiden dat deze mensen over het hoofd worden gezien voor verder onderzoek en behandelingsadvies.
Abnormale lichaamsreacties bij ME/cvs zonder POTS
Een onderzoeksteam dat voornamelijk in Nederland gevestigd is, toonde aan dat de meeste deelnemers met ME/cvs en een normale HS-BD-reactie (d.w.z. geen POTS) tijdens de kanteltafeltest, andere fysiologische afwijkingen vertoonden tijdens de beoordeling. Specifiek, in vergelijking met gezonde controles, waren cardiale output (hoeveel bloed pompt het hart) en cerebrale bloedstroom (hoeveel bloed ontvangen de hersenen) abnormaal verlaagd tijdens het kantelen. Hartoutput en cerebrale bloedstroom worden niet altijd meegenomen in routinematige kanteltafeltests.
Bij het analyseren van de gegevenspatronen stelden de onderzoekers dat de resultaten wezen op een “afwezigheid van compensatoire vasodilatatie in de cerebrale vasculatuur”, d.w.z. dat de bloedvaten in de hersenen niet op de juiste manier reageren op een verandering in lichaamshouding. Dit zou een indicator kunnen zijn van endotheeldisfunctie – wanneer de bekleding van bloedvaten (het endotheel) niet goed werkt.
De studie – meer in detail
Wat was het doel van de studie?
Het doel was “om de relatie te testen tussen [cerebrale bloedstroom] en [cardiale output], die abnormaal lijkt te zijn bij ME/cvs-patiënten en verschilt van die bij [gezonde controles].” Orthostatische intolerantie wordt verondersteld een gevolg te zijn van een abnormale cerebrale bloedstroom, en volgens de onderzoekers – is cardiale output “een belangrijke determinant” van cerebrale bloedstroom.
Wat kwam er bij de studie kijken?
De onderzoekers analyseerden de medische dossiers van personen met ME/cvs die tussen oktober 2012 en mei 2022 kanteltafeltests ondergingen op een polikliniek en ook gegevens beschikbaar hadden voor cardiale output en cerebrale bloedstroom. Met inachtneming van uitsluitingscriteria selecteerden zij personen met ME/cvs die een normale HS-BD-reactie hadden (d.w.z. personen met ME/cvs die niet voldoen aan de diagnostische criteria voor POTS) voor verdere analyse. 534 personen met ME/cvs werden geïncludeerd en vergeleken met 49 gezonde controles (van wie ook metingen van de cerebrale bloedstroom en het hartdebiet beschikbaar waren).
Wat hebben ze gevonden?
91% van de personen met ME/cvs (en zonder diagnose POTS) had een abnormale afname van de cerebrale bloedstroom en de cardiale output tijdens de kanteltafeltest. Specifiek in deze groep hadden de cerebrale bloedstroom en de cardiale output een bijna 1:1 relatie in termen van procentuele afname. De onderzoekers suggereren dat dit patroon hoogstwaarschijnlijk aangeeft dat endotheeldisfunctie van bloedvaten in de hersenen bijdraagt aan een abnormale regulatie van de cerebrale bloedstroom tijdens “orthostatische stress” (de druk op het lichaam terwijl men van liggend naar staand gaat).
Beperkingen
De onderzoekers erkennen verschillende beperkingen die van invloed kunnen zijn op de generaliseerbaarheid van de bevindingen, waaronder het feit dat de studie “retrospectief is en de vooringenomenheid van de huisarts een rol kan hebben gespeeld door patiënten met orthostatische symptomen selectief door te verwijzen”. Ze vermelden echter dat dit de waargenomen relaties tussen cerebrale bloedstroom en cardiale output niet zou hebben verstoord.
Bespreking
Een abnormale cerebrale bloedstroom is een indicator van orthostatische intolerantie. Veel mensen met ME/cvs hebben orthostatische intolerantie, maar geen POTS – een aandoening die wordt gekenmerkt door orthostatische intolerantie maar specifiek een abnormale stijging van de hartslag bij het aannemen van een rechtopstaande houding inhoudt. Tijdens kanteltafeltests (de gouden standaardtest voor POTS) worden de cerebrale bloedstroom en de daaraan gerelateerde cardiale output niet routinematig gemeten. Deze studie toonde aan dat de meerderheid van de personen met ME/cvs, zonder POTS, abnormale verlagingen van de cerebrale bloedstroom en de cardiale output vertoonden tijdens kanteltafeltests. Bovendien suggereerden de onderzoekers dat de gegevenspatronen in deze groep wezen op endotheeldisfunctie.
Deze bevindingen versterken dat veel mensen met ME/cvs die geen POTS hebben, orthostatische intolerantie hebben. Op basis van de bevindingen stellen de onderzoekers voor dat “verbetering van de bloedsomloop door meer water- en zoutinname, compressiekleding en medicijnen gericht op het verbeteren van [de cardiale output] de primaire doelen zijn om orthostatische intolerantie te verbeteren.” Ze stellen verder dat dit prospectief moet worden beoordeeld in gerandomiseerde, placebogecontroleerde studies.

Citeren?
van Campen CLMC, Verheugt FWA, Rowe PC, Visser FC. The Cardiac Output-Cerebral Blood Flow Relationship Is Abnormal in Most Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome Patients with a Normal Heart Rate and Blood Pressure Response During a Tilt Test. Healthcare (Basel). 2024 Dec 20;12(24):2566. doi: 10.3390/healthcare12242566. PMID: 39765993; PMCID: PMC11675211.
© ME Research UK, 24 januari 2025. Vertaling admin, redactie NAHdine, ME-gids.