Actieplan voor CVS in het onderwijs? 

Schriftelijke vragen van Sven Gatz  (Open VLD) en antwoorden door de heer Pascal Smet, Vlaams Minister bevoegd voor Onderwijs betreffende het uitvallen van leerkrachten met het chronisch vermoeidheidssyndroom in het onderwijs.

Schriftelijke vraag nr. 7 van 28 september 2010

van Sven Gatz aan Pascal Smet, Vlaams Minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke kansen en Brussel

Het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) wordt in vele gevallen nog steeds gecatalogeerd als psychische afwijking, hoewel uit recent onderzoek blijkt dat de ziekte wellicht veroorzaakt wordt door een familie virussen.

Onderzoek van de VUB en van het Belgische R.E.D. Laboratories onderzochten onlangs CVS-patiënten uit verschillende Europese landen. Hun resultaten bevestigen recente Amerikaanse bevindingen: de meeste mensen die lijden aan het CVS, zijn drager van een retrovirus. Deze retrovirussen bedden zich in ons genetisch materiaal in.

Professoren willen nog niet van een definitieve doorbraak spreken, maar stellen dat het erop lijkt dat er voor de 17 miljoen CVS-patiënten wereldwijd een einde zal komen aan de lange lijdensweg inzake de erkenning van hun ziekte.

Door de erkenningsproblematiek kampen heel wat patiënten nog met tewerkstellingsproblemen, ook in het onderwijs. Volgens studies van Professor Lambrechts (UGent) zou 1 op de 3 CVS-patiënten deeltijds werken en is 1 op de 3 patiënten helemaal niet aan het werk. Voor chronisch zieke mensen is het echter veelal niet eenvoudig om aan een deeltijdse baan te geraken.

Het Vlaams Patiëntenplatform stelt in haar memorandum n.a.v. de federale verkiezingen van juni jl het volgende: “Toegelaten arbeid of progressieve tewerkstelling is een goede oplossing voor personen met een chronische ziekte die omwille van hun ziekte genoodzaakt zijn vrij snel de arbeidsmarkt te verlaten. Dit systeem biedt echter geen oplossing aan patiënten wiens gezondheidstoestand geleidelijk aan verslechtert. Deze personen zullen vaak afwezig zijn van het werk of ‘op de toppen van hun tenen’ lopen zodat ze uiteindelijk toch volledig arbeidsongeschikt wordt verklaard.

Een persoon met een chronische ziekte moet de mogelijkheid krijgen om zijn tewerkstellingspercentage geleidelijk aan af te bouwen, rekening houdend met de beperkingen van zijn chronische ziekte. Dit biedt het voordeel dat de patiënt langer arbeidsactief kan zijn en een sociale rol kan blijven opnemen in de maatschappij. Bovendien zal hij gedurende een langere periode sociale bijdragen leveren en dus nog niet terugvallen op een volledige ziekte-uitkering.”

1. Kan er een inschatting worden gemaakt van het aantal leerkrachten die uitvallen in het onderwijs wegens het CVS? Zou dit aantal in stijgende of dalende lijn zijn?
2. Heeft de minister ter zake een actieplan klaar? Zijn er in dit kader maatregelen in voorbereiding die het leerkrachten/CVS-patiënten mogelijk maakt om:
• a) deeltijds te kunnen blijven lesgeven;
• b) werkloze leerkrachten opnieuw deeltijds aan werk te helpen?

Zo neen, is de minister van plan hiervan werk te maken?

3. Lijkt het de minister aangewezen om een systeem van “degressieve tewerkstelling” in te voeren?

1. Het aantal leerkrachten dat in ziekteverlof was wegens CVS, bedroeg:

• in 2007: 390 personen,
• in 2008: 455 personen,
• in 2009: 447 personen.

2. 3. Ik heb een werkgroep ‘geïntegreerd gezondheidsbeleid’ opgericht, waarbinnen de sociale partners, de administratie en mijn kabinet problematieken die verband houden met ziekte en ver­minderde geschiktheid zullen aanpakken. De werkgroep behandelt o.a. het thema verlof voor verminderde prestaties wegens ziekte en het thema re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers. De problematiek van tewerkstelling van chronisch zieken kadert binnen die thema’s. Mogelijke oplossingen voor onderwijspersoneel zullen in die werkgroep besproken worden.

Schriftelijke vraag nr. 96 van 10 november 2010

Van Sven Gatz aan Minister Pascal Smet

Leerkrachten-Chronisch vermoeidheidssyndroom (2)

In antwoord op mijn schriftelijke vraag nr. 7 van 28 september 2010 bezorgde de minister het totaal aantal leerkrachten dat in ziekteverlof was wegens CVS (chronisch vermoeidheidssyndroom) in de jaren 2007, 2008, 2009.

Bovendien deelde de minister mee dat hij een werkgroep “geïntegreerd gezondheidsbeleid” heeft opgericht, die o.m. het thema verlof voor verminderde prestaties wegens ziekte en het thema re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers zal behandelen.

Naast de problematiek van CVS bij leerkrachten in het onderwijs bestaat eveneens de problematiek van leerlingen met CVS in het onderwijs. Leerlingen die voldoen aan de toelatingsvoorwaarden, maar voor wie het omwille van een handicap permanent onmogelijk is secundair onderwijs te volgen op school, hebben na gunstig advies van de CABO (Commissie van advies voor het buitengewoon onderwijs), recht op permanent onderwijs aan huis.

Tal van ouders kampen met het probleem dat ze geen school vinden voor hun kind met CVS, naar ik verneem. Leerlingen die niet ingeschreven raken in een school hebben daardoor ook geen recht op onderwijs aan huis.

Graag had ik van de minister nog een antwoord gekregen op volgende bijkomende vragen.

1. Betreffen de gegevens van het aantal leerkrachten met CVS (390 in 2007, 455 in 2008 en 447 in 2009) cijfers van leerkrachten die het gehele jaar afwezig waren, of zijn dit aantallen inclusief de deeltijds afwezige leerkrachten met CVS? Graag een afzonderlijk overzicht.
2. Hoe groot is het percentage van afwezige leerkrachten met CVS ten opzichte van het totaalaantal (langdurig) afwezige leerkrachten wegens andere redenen?
3. Op welke termijn plant de minister resultaten van de werkgroep “geïntegreerd gezondheidsbeleid”?  Met andere woorden, wanneer zou duidelijk worden of er werk kan worden gemaakt om leerkrachten/CVS-patiënten de mogelijkheid te bieden om deeltijds les te kunnen geven?
4. Bestaan er cijfers van het aantal leerlingen die niet ingeschreven raken in het reguliere onderwijs wegens CVS?
5. Heeft de minister ook ter zake een actieplan klaar?
6. Zijn er plannen om de regelgeving inzake onderwijs aan huis hierover aan te passen?

1.2. Hieronder vindt u de uitgesplitste cijfers van het aantal afwezige leerkrachten met CVS en de totaalaantallen langdurig afwezige leerkrachten ter vergelijking. Ook de percentages zijn toegevoegd.

3. Het bestaande verlof voor verminderde prestaties wegens ziekte op korte termijn aanpassen, maakt deel uit van de thema’s waarover onderhandeld is met het oog op het akkoord van sectorale sociale programmatie voor de jaren 2010 en 2011 voor de sector Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap (cao IX). Dat verlofstelsel geeft personeelsleden de kans om zich na ziekteverlof omwille van een ernstige of langdurige ziekte opnieuw aan te passen aan het normale arbeidsritme. Het is niet bedoeld om permanent met verminderde prestaties te werken omwille van bv. een chronische ziekte. Dat hoort thuis in het thema re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers, dat in de werkgroep geïntegreerd gezondheidsbeleid prioritair besproken wordt met het doel tot een definitieve regeling te komen met ingang van 1 september 2011.

4. Het gevraagde cijfermateriaal inzake weigeringen van leerlingen specifiek omwille van CVS is niet voorhanden.

5.6.  Leerlingen met CVS zullen daar vooral in de loop van de schoolloopbaan mee geconfronteerd worden. Zij zijn dan afwezig op school op basis van een doktersattest, maar ze zijn wel ingeschreven. Er zijn geen indicaties dat CVS een specifiek probleem zou vormen bij inschrijvingen. Voor wat hun afwezigheid omwille van ziekte betreft vallen zij onder de bestaande maatregelen.

In de regelgeving op het secundair onderwijs zijn er een aantal specifieke maatregelen voorzien om onderwijs af te stemmen op de behoeften en beperkingen van leerlingen die met een ziekte of handicap worden geconfronteerd. Voor leerlingen die kampen met het chronisch vermoeidheidssyndroom denken we hierbij vooral aan het tijdelijk onderwijs aan huis en aan de mogelijkheid om studiebelasting te verminderen door het leerprogramma van een leerjaar over twee schooljaren te spreiden. Tijdelijk onderwijs aan huis kan ook voor jongeren die een relatief lange periode of herhaaldelijk afwezig zijn op school. In die zin ligt die maatregel veel meer voor de hand dan permanent onderwijs aan huis, dat gericht is op jongeren die continu in de onmogelijkheid verkeren de lessen te volgen.   

Het weigeren van inschrijving van een leerling op basis van een ziekteprofiel is in strijd met het decreet gelijke onderwijskansen. Als een leerling aan de toelatingsvoorwaarden voldoet en als de ouders akkoord gaan met schoolreglement en pedagogisch project is er een inschrijvingsrecht. Weigeren kan enkel indien de maximumcapaciteit is bereikt, indien de leerling eerder in de school definitief werd uitgesloten of indien de leerling over een inschrijvingsverslag voor het buitengewoon onderwijs beschikt en specifieke onderwijskundige en verzorgende noden heeft waaraan de school voor gewoon secundair onderwijs niet kan voldoen. Het chronisch vermoeidheidssyndroom kan in deze opsomming niet worden gekaderd. Indien er om die reden toch weigeringen zijn, dan dient beroep gedaan op het lokaal overlegplatform en kan eventueel de commissie leerlingenrechten worden ingeschakeld.

Vanuit bepaalde instanties wordt ervoor gepleit om de regelgeving op het onderwijs aan huis bij te sturen. Er zal worden bekeken wat hieromtrent kan worden ondernomen. Het tijdelijk onderwijs aan huis (TOAH) is één van die onderdelen van de regelgeving die op zeer regelmatige basis aangepast en verbeterd wordt. In de loop van dit schooljaar komt er een initiatief om de hiaten (qua doelgroep), als die er zijn, binnen het TOAH in kaart te brengen.

Met dank aan Senna.