MRI van de hersenen. Wikimedia Commons

Maija Haavisto, 15 april 2011

Myalgische encefalomyelitis / Chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/CVS) en multiple sclerose (MS) kunnen erg gelijkaardige symptomen hebben, dus hoe zijn die van elkaar te onderscheiden?

Multiple sclerose en myalgische encephalomyelitis / chronisch vermoeidheidssyndroom hebben veel meer gemeen dan de meeste mensen zich realiseren. De symptomen kunnen verbluffend gelijkaardig zijn – vermoeidheid, spierzwakte, pijn, frequent plassen, cognitieve problemen en neurologische symptomen.

Beide ziektes treffen vooral vrouwen, maar kunnen iedereen treffen, ook kinderen. Beide ziektes kunnen progressief zijn, zelfs dodelijk. Allebei worden ze in verband gebracht met virale infecties, met inbegrip van herpesvirussen en enterovirussen, en zelfs sommige bacteriën, zoals chlamydia pneumoniae.

Er zijn ook verschillen. ME/CVS heeft zich in verschillende epidemieën vertoond, terwijl epidemieën van multiple sclerose nog nooit gerapporteerd werden. Er wordt gedacht dat ongeveer 0.5% van de bevolking getroffen is door ME/CVS, terwijl MS een prevalentie heeft van ongeveer 0.1% (hoewel het sterk varieert tussen landen, vooral door de breedtegraad). Dus ME/CVS komt meer voor, maar is slecht gekend door artsen in vergelijking met MS.

“Het is zeer gebruikelijk voor MS patiënten om symptomen te hebben die misschien raar klinken in de oren van een onervaren arts, omdat ze niet in overeenstemming blijken te zijn met de anatomische grenzen of fysiologische concepten, ze kunnen van zeer voorbijgaande aard zijn – niet langer duren dan minuten of seconden – en het belangrijkste, niet kunnen worden bevestigd door objectieve bevindingen.” Charles M. Poser, de auteur van de Poser criteria voor de diagnose van multiple sclerose.

Dit geldt dus natuurlijk ook voor ME/CVS, aangezien veel patiënten hier helaas achter komen.

Diagnostische testen voor ME/CVS en MS

Er zijn momenteel geen goede diagnostische testen of biomarkers in gebruik voor zowel ME/CVS als multiple sclerose (een aantal testen worden echter wel bestudeerd). In tegenstelling tot wat iedereen denkt, kan een MRI van de hersenen ME/CVS niet per se onderscheiden van MS. Hersenlaesies op een MRI wordt tot bij 50% van de gevallen met ME/CVS gezien.

Zelfs lumbale puncties (spinaal vocht aftappen) in klinisch gebruik kunnen deze twee niet uit elkaar halen. Zowel ME/CVS als multiple sclerose (en andere ziekten) kunnen oligoclonale banden vertonen in de liquor of het hersenvocht. Ook zijn visuele evoked potentials (VEP) niet diagnostisch. Echter zijn perifere zenuw- en spierschade bijna niet voorkomend bij MS, maar kunnen vaak aangetoond worden bij ME/CVS.

Sommige bloedtesten zijn erg typisch bij ME/CVS, waaronder een lage bezinkingssnelheid (BSE kan zelfs 0 zijn), hoewel een klein aantal patiënten een verhoogde BSE heeft. ME/CVS-patiënten vertonen vaak een belangrijke immuundisfunctie. Vooral IgG1 en IgG3 subklasse deficiënties en verminderde NK celfunctie komen vaak voor, hoewel deze immuuntesten slechts zelden uitgevoerd worden.

XMRV, ME/CVS en MS

XMRV is een recent ontdekt retrovirus dat teruggevonden werd bij het merendeel van de ME/CVS-patiënten in een studie, die veel media-aandacht kreeg en gepubliceerd werd in het tijdschrift Science in 2009. Later waren verschillende studies niet in staat om zo’n verband te vinden, terwijl verschillende andere groepen wel in staat waren om de resultaten te repliceren.

Sommige ME/CVS activisten zijn nu behandelingen voor XMRV aan het testen, min of meer als een diagnostische test voor ME/CVS, maar dat is zeer controversieel. Niet alleen hebben niet alle ME/CVS-patiënten XMRV, maar het is onduidelijk of MS patiënten het hebben. Preliminaire bevindingen van XMRV in “atypisch MS” werden wel gerapporteerd. Een klein percentage van gezonde mensen draagt ook XMRV bij zich.

Verschillen in de symptomen

Momenteel is de enige methode van differentiaal diagnose van MS en ME/CVS door te kijken naar de symptomen. Terwijl alle andere soorten van neurologische symptomen gemeenschappelijk zijn bij beide ziektes, is optische neuritis (inflammatie van de optische zenuw) typisch voor MS maar ongewoon bij ME/CVS (veel andere gezichtsstoornissen zijn echter wel normaal bij ME/CVS). Paresthesieën (abnormale sensaties) worden vaak geassocieerd met beide ziektes, maar neigen meer op steeds verschillende plaatsen (verspringend) voor te komen bij ME/CVS.

Ernstige post-exertionele malaise is uniek voor ME/CVS. Zowel fysieke als lichamelijke inspanning zorgen ervoor dat de vermoeidheid, zwakte, pijn, koorts en neurologische symptomen verergeren. Sommige patiënten beschrijven de symptomen als griepachtig, anderen voelen zich “vergiftigd”. De malaise kan meer dan 24u vertraagd zijn en kan dagen, weken of zelfs maanden duren. 

ME/CVS heeft meestal ook niet-neurologische symptomen, in het bijzonder allergische en immuunsymptomen (zoals koorts en gezwollen lymfeklieren), hoewel niet alle patiënten die hebben. Gastro-intestinale, pulmonaire en huidsymptomen komen veel voor. Velen hebben hartproblemen, vaak diagnosticeerbare hartschade zoals mitralisklepprolaps of myocarditis.

Mensen met ME/CVS zijn vaak extreem gevoelig voor medicatie en alcohol. Warmte-intolerantie is een onderdeel van zowel ME/CVS als MS, maar neigt ernstiger te zijn bij MS. ME/CVS-patiënten verdragen vaak even slecht koude als hitte.

Multiple sclerose doet zich vaak voor als terugvallen of aanvallen. Het verloop van ME/CVS kan sterk variëren, met exacerbaties van de ziekte die vaak “crashes” genoemd worden. Infecties en stress kunnen terugvallen bij beiden veroorzaken, maar ME/CVS crashes zijn het meest typisch het resultaat van een inspanning.

Doet de diagnose er toe?

ME/CVS en multiple sclerose worden meestal met verschillende medicijnen behandeld. De interferonen die gebruikt worden bij de behandeling van MS worden soms ook gebruikt bij ME/CVS, maar dit is niet de standaardbehandeling. Interessant is dat de beste behandeling voor zowel MS als ME/CVS de immunomodulator low dose naltrexone blijkt te zijn. Antiviralen tegen herpesvirussen zijn een andere doeltreffende behandeling voor ME/CVS, ook occasioneel gebruikt bij MS.

Ironisch genoeg kan voor veel mensen met ME/CVS het krijgen van een foute diagnose MS eigenlijk heel gunstig zijn, aangezien laatstgenoemde beter erkend en geaccepteerd is door de maatschappij, inclusief dokters, leken en de sociale zekerheid / verzekeringsmaatschappijen, en veel ME/CVS-patiënten krijgen toch geen fatsoenlijke behandeling.

Of ME/CVS en MS naast elkaar kunnen bestaan is controversieel, er bestaat geen duidelijke consensus.

Bronnen:

• Poser, Charles M. The Differential Diagnosis Between Mulltiple Sclerosis and Chronic Fatigue Postviral Syndrome. In the book: Hyde B, (ed.) The Clinical and Scientific Basis of Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome. The Nightingale Research Foundation 1992.
  

Disclaimer: De informatie in dit artikel is enkel voor educatieve doeleinden en mag niet gebruikt worden voor diagnose of behandeling zonder het advies van een zorgverlener. Iedere lezer die bezorgd is over zijn of haar gezondheid dient contact op te nemen met een arts voor advies.

© Vertaling ME-gids.net van “Differences Between CFS/ME and Multiple Sclerosis” (15 april 2011, Maija Haavisto, Suite101.com). Dit artikel is vertaald met toestemming van de auteur. 

Maija Haavisto. Foto Lauri Koponen (Suite101)

Auteur

Maija Haavisto is een journalist, medisch schrijver, artiest en fotograaf uit Helsinki, Finland, maar woont momenteel in Amsterdam, Nederland. 

Ze heeft ME/CVS sinds 2000 maar door gepaste medische behandeling is ze erin geslaagd het eerdere progressieve karakter van haar ziekte om te keren. Ze heeft een boek geschreven over ME/CVS/fibromyalgie behandelingen, getiteld “Reviving the Broken Marionette: Treatments for CFS/ME”, die meer dan 250 medicijnen bevat.

Maija heeft ook een eigen website, “fiikus”.

ME versus MS

Jodi Bassett van The Humminbird’s Foundation for ME heeft verschillende tabellen opgemaakt om een vergelijking te maken tussen ME en MS:

• De gelijkenissen op medisch vlak tussen ME en MS
• Politieke en sociale verschillen tussen ME en MS
• Medische verschillen tussen ME en MS