Vrijdag 12 april is de zeventiende uitzending van Wetenschap voor Patiënten op initiatief van de ME/cvs Vereniging met Kenny de Meirleir te bekijken.

Het thema van deze uitzending is:

ME en de hersenen

Bekijk de video (5:32) door op onderstaande afbeelding te klikken:

http://www.youtube.com/watch?v=twvYtMDXorg

Prof. Dr. K. de Meirleir geeft antwoord op vragen m.b.t. ME en de hersenen.

Disclaimer: Deze video bevat geen diagnostische of therapeutische informatie over uw eigen medische situatie. Het kan nooit ter vervanging dienen van een persoonlijk consult. Leg vragen, klachten of symptomen tijdig voor aan uw behandelend arts. (Lees meer op http://bit.ly/R5Mwzj)

Hou het forum in de gaten wanneer er chatmogelijkheid is met Prof. De Meirleir om vragen te stellen.

Vragen n.a.v. dit college kunnen ook worden gemaild naar wvp@me-cvsvereniging.nl of twitter naar @WvPatienten. 

Transcript College 17: ME en de hersenen

Webcollege van Prof. Dr. K. de Meirleir, uitgezonden op 12 april 2013

gevolgd door vragen en antwoorden

Wat zijn bij ME de belangrijkste verstoringen in de hersenen?

Dat is een hoofdstuk apart in heel het ME-verhaal. Er zijn talrijke neurologen die dat de afgelopen 20 jaar bestudeerd hebben. Men heeft allereerst gezien dat er doorbloedingsstoornissen zijn. Al heel vroeg, in het begin van de jaren ’90 werd aangetoond dat de hersenstam minder doorbloed is. Later heeft men ook met SPECT-scans aangetoond dat diverse gedeelten van de hersenen minder bloed krijgen dan normaal. En dat geeft verstoringen.

Verder zijn er vaststellingen gedaan bij autopsie van heel zieke, overleden patiënten. Daarbij heeft men corpora amylacea gevonden, kleine haarden van abnormaal weefsel. En ook neuro-inflammatie, dus ontstekingen van de hersenen zelf. 25 à 30% van de patiënten heeft een té hoog gehalte aan witte bloedcellen in het lumbaalvocht. Dat is niet bij de meerderheid van de patiënten, maar bij een minderheid.

Dan zijn er nog indirect andere zaken aangetoond. De HPA-as, die eigenlijk vertrekt in de hersenen en die uitgaat van onder meer serotonine, is verstoord. En wel omgekeerd als bijvoorbeeld bij een depressie. Hier ziet men dat de HPA-as onderdrukt is, waarbij een vermoeden bestaat dat er een serotoninetekort is in de hersenen.

Welke impact hebben die verstoringen? Wat heeft dat dan klinisch gezien voor praktische gevolgen?

Er zijn geheugenstoornissen. Vooral het onmiddellijke kortetermijngeheugen is verstoord. Er zijn concentratiestoornissen: het duurt langer om te antwoorden op een vraag. Men weet dat er waarschijnlijk ook interacties tussen neuronen zijn die vertraagd zijn. Hersencellen worden neuronen genoemd. De overdracht van informatie tussen die cellen is waarschijnlijk trager. Dat is aangetoond door de groep van Natelson in de VS. Die heeft door middel van een heel speciaal onderzoek aangetoond dat voor eenzelfde taak een veel groter gebied in de hersenen in activiteit kwam dan gewoonlijk het geval is. Dus vergeleken met gezonde mensen.

Er zijn nog andere functie-uitvallen bij ME-patiënten, maar die zijn zeer divers. Dat kan zeer beperkt of zeer uitgebreid zijn.

Wat zijn de psychische kenmerken van die verstoringen?

Wat betreft het derde onderdeel van de vraag: de psyche van de mensen. Er zijn vaak tekenen van depressie, maar dat is geen typische depressie. Want zoals al eerder gezegd, zien we hier meer een depressie met meestal lage cortisol. Bij een echte depressie zoals de psychiaters die waarnemen, zien we dat de cortisol hoog is. En dat de uitscheiding van cortisol over 24 uur in de urine ook sterk verhoogd is. We zien dus een ander type depressie, en mogelijk heeft die te maken met lage serotoninegehalten in de hersenen. Dat bewijst ook het feit dat de klassieke SSRI’s die gebruikt worden om een depressie te behandelen niet werken, of de toestand zelfs juist verslechteren.

Andere psychische verschijnselen hebben waarschijnlijk te maken met infecties en inflammaties. Bijvoorbeeld gedragswijzigingen van allerlei aard.

We hebben een kleine subpopulatie die woedeaanvallen heeft en zijn of haar eigen gedrag niet onder controle heeft op sommige momenten. Dat heeft waarschijnlijk  te maken met inflammatoire toestanden.

Dus de psychische en neurologische verschijnselen bij ME zijn zeer divers, zeer uitgebreid, en behoren bij symptomen die vaak bij andere ziekten gezien worden. Vandaar dat er ook vaak verwarring ontstaat. In de nieuwe internationale richtlijnen, de Internationale Criteria (ICC), zijn de neurologische en secundair ook de psychische verschijnselen aan bod gekomen.

Verklarende woordenlijst:

corpora amylacea  – colloïdale of lijmachtige vormsels

lumbaalvocht  – hersenruggenmergvloeistof

SPECT-scan – scan die de aan- of afwezigheid van bloedcirculatie in hersengebieden laatzien

SSRI – antidepressivum dat de stimulatie van hersencellen doet toenemen

Bron: © ME/cvs Vereniging, www.me-cvsvereniging.nl

College 17: Vraag & Antwoord

Na het college konden er via een chatkanaal vragen aan prof. De Meirleir worden gesteld. Omdat die voor een groot deel bij dit college horen, publiceren we ze hieronder.

Vragen ME en de Hersenen:

V: Wat zijn de meest voorkomende neurologische verschijnselen?

K. de Meirleir: Verwardheid, hoofdpijn, concentratiestoornissen, moeilijkheden bij het hoofdrekenen, stoornissen van het korte termijn geheugen.

V: Is inflammatie van het hersenweefsel voelbaar?

K. de Meirleir: Inflammatie van de hersenen is niet direct voelbaar: het geeft een aantal aspecifieke symptomen zoals die hierboven zijn beschreven.

V: Kan je misselijk worden van de inflammatie in de hersenen en wat kan je eraan doen?

K. de Meirleir: Ja, nausea kan voorkomen, zoals bij patiënten die chemo krijgen. Ondrasterone (een serotonine-agonist) kan dan helpen.

V: Kan Q10 of omega 3 iets betekenen?

K. de Meirleir: Q10 waarschijnlijk weinig; omega-3 wel. We meten nu PGE2 in het bloed en dat lijkt een goede parameter te zijn voor perifere vasoconstrictie en neuro-inflammatie. Vetzuren hebben een gunstige invloed hierop.

V: Kan de PGE2 in het bloed in elk laboratorium gemeten worden?

K. de Meirleir: Neen.

V: Kunt u mij zeggen waar ik daarvoor wel terecht kan?

K. de Meirleir: Redlabs

V: Is er door jarenlang te weinig doorbloeding van de hersenen een grotere kans om op latere leeftijd daar schade van te ondervinden. Zoals b.v Alzheimer?

K. de Meirleir: Ja, er zal waarschijnlijk wel schade optreden aan de hersenen; een vermindering in volume van de grijze stof werd in diverse studies aangetoond.

V: Waar komt het gevoel vandaan onder zwakke stroom te staan? (Inwendige prikkels die door het lichaam jagen.) Is dat een neurologisch fenomeen? Of door tekorten in het lichaam?

K. de Meirleir: Inwendige prikkels, ongerustheid; ik denk (persoonlijke mening) dat de serotoninespiegel in de hersenen een rol speelt, ook PGE2 (toch veel overeenkomsten met premenstrueel syndroom) en bepaalde cytokinen.

V: Hoe is overprikkeling te verklaren? Dat je na drukte of geestelijke inspanning niet tegen prikkels, zoals licht en geluid kan?

K. de Meirleir: Neurotoxinen, cytokinen, PGE2 en andere interferen met neuronale activiteit. Ook gasotransmitters zoals H2S spelen hier waarschijnlijk een rol in. Ik verwijs opnieuw naar werk van Natelson et al. Voor eenzelfde geestelijke activiteit (bv. hoofdrekenen) moet een ME patiënt veel meer neuronen recruteren dan een normaal persoon. Het is dan ook logisch dat het systeem sneller overbelast geraakt.

V: Als ik moe ben en niet goed tegen geluid kan, verschiet ik bij plots geluid soms zo erg dat mijn hersenen even op tilt slaan. Wat is dat? Kan ik dat voorkomen?

K. de Meirleir: Hier kan ik niet direct op antwoorden; dit heeft met neurotoxinen te maken en het mechanisme verschilt waarschijnlijk toch van persoon tot persoon.

V: Wat zijn ionenkanalen?

K. de Meirleir: Ionenkanelen zijn kleine openingen in de celwand die ionen (Na, Ka, Ca, Mg,…) doorlaten en niets anders, en die zeer sterk gereguleerd zijn. Ze gebruiken veel ATP (energie).

V: Zijn er voedingssupplementen of vitamine’s die de bloedsomloop in de hersenen kunnen verbeteren?

K. de Meirleir: We zoeken momenteel uit hoe we met ‘natuurlijke middelen’ de centrale doorbloeding kunnen verbeteren, o.m. door gingko e.a., maar er zijn ook geneesmiddelen die daarvoor in aanmerking komen. Die met anti-prostaglandine werking.

V: Kan zink ook helpen om de doorbloeding in de hersenen te verbeteren?

K. de Meirleir: Dat is me niet bekend. Met zink moet je oppassen; zeker de patiënten die een ziekte van Lyme hebben.

V: Waarom moeten Lyme-patiënten op-passen met zink?

K. de Meirleir: Borrelia groeit door zink en mangaan, niet door  ijzer zoals vele andere bacteriën.

V: Heeft het zin Acetylsalicylzuur (aspirine) te nemen?

K. de Meirleir: Aspirine is een prostaglandine-remmer en zal de doorbloeding stimuleren.

V: Hoort vaak wakker worden en heel licht slapen bij ME? Is hier iets aan te doen? Is het bijvoorbeeld nuttig om melatonine via een test te laten meten bij een slaap-kliniek?

K. de Meirleir: Licht slapen: gebrek aan diepe slaap is multifactorieel; gebrek aan melatonine kan hier een rol spelen.

V: Is het mogelijk diepe slaap te verbeteren en kan de hele ziekte daardoor verbeteren?

K. de Meirleir: Ja, de diepe slaap kan verbeterd worden en de levenskwaliteit zal hierdoor verbeteren.

V: Is er een verklaring voor de vele en heftige nek- en hoofdpijnen waar zoveel patiënten last van hebben?

K. de Meirleir: Nek- en hoofdpijnen: perifere vasoconstrictie = inflammatoir, rol voor PGE2 als vasoconstrictor (te weinig zuurstof) en andere.

V: Is er iets wat je als patiënt tegen deze nek- en hoofdpijnen kunt doen naast pijnstilling?

K. de Meirleir: Warmte (infrarood kabine helpt de doorbloeding doen toenemen). Het effect is tijdelijk.



Bron: © ME/cvs Vereniging, www.me-cvsvereniging.nl

De volgende aflevering heeft als onderwerp “Th1, Th2, Th17.”

Lees/Bekijk ook:

• Wetenschap voor Patiënten gaat online van start over ME.
• WvP: afl.1. Is ME en/of CVS een ziekte? (Prof Dr. K. De Meirleir) (1/11/2012)  
• WvP: afl.2. Kan ME worden gediagnosticeerd? (Prof. Dr. K. De Meirleir) (9/11/2012)
• WvP: afl.3. Is ME erfelijk? (Prof. Dr. K. De Meirleir) (16/11/2012) 
• WvP: afl.4. ME en slaapproblemen (Prof. Dr. K. De Meirleir) (23/11/12)
• WvP: afl.5. ME en pijn (Prof. Dr. K. De Meirleir) (30/11/12) 
• WvP: afl.6. ME en hormonen (Prof. dr. K. De Meirleir) (7/12/12) 
• WvP: afl.7. ME en het immuunsysteem (Prof. dr. K. De Meirleir) (14/12/12) 
• WvP: afl.8. ME, de bloedsomloop en de hersenen (Prof. dr. K. De Meirleir) (21/12/12) 
• WvP: afl.9. ME en maag/darmproblemen (Prof. dr. K. De Meirleir) (28/12/12) 
• WvP: afl.10. ME, comorbiditeit en uitsluitingscriteria (Prof. dr. K. De Meirleir) (4/1/13) 
• WvP: afl.11. Bestaan en oorzaken van ME (Prof. dr. K. De Meirleir) (18/1/13) 
• WvP: afl.12. Verkeerde & verwante diagnoses, en testen (Prof. dr. K. De Meirleir) (1/2/13) 
• WvP: afl.13. Slaap en pijn (Prof. dr. K. De Meirleir) (15/2/13)
• WvP: afl.14: Behandeling (Prof. dr. K. De Meirleir) (1/3/13) 
• WvP: afl.15. Remedies en hoop (Prof. dr. K. De Meirleir) (15/3/13) 
• WvP: afl.16. Mogelijke behandelingen – Low Dose Naltrexone (Prof. dr. K. De Meirleir) (27/3/13)
  

Alle transcripten van voorgaande afleveringen van prof. dr. De Meirleir zijn bij het betreffende college online te lezen of hier kunt u de PDF downloaden van alle colleges. Deze transcripten werden door de © ME/cvs Vereniging beschikbaar gesteld, inclusief de vraag- en antwoordsessies indien er chatmogelijkheid was.