Home » Nieuwsartikels » David Tuller » Trial by error: goed nieuws over Cochrane en een nieuwe zet van hen…

Trial by error: goed nieuws over Cochrane en een nieuwe zet van hen…

Geplaatst door ME-Gids
op 07/01/2019

Laatste bijwerking op 07/01/2019

Bron:

| 7668 x gelezen

We berichtten eerder al over de (verwarrende!) stappen die Cochrane zette om de review over oefentherapie voor wat zij ‘CVS’ noemen, al dan niet in te trekken. Tuller volgt de ontwikkelingen op de voet, en schreef onlangs weer twee blogs over dit thema.

In de eerste blog legt hij uit waarom het goed is dat Cochrane een herziening van de review over oefentherapie voor wat zij ‘CVS’ noemen, niet wil publiceren, omdat die niet voldoet aan de vooropgezette kwaliteitsnormen.

In de tweede blog geeft Tuller meer uitleg over de intrekking van een protocol voor een IPD-review, of diepgaandere analyse, over oefentherapie voor wat Cochrane ‘CVS’ noemt.

We wachten natuurlijk allemaal vol ongeduld op de definitieve intrekking van de Cochranereviews over oefentherapie en cognitieve gedragstherapie. De kleine stapjes die Cochrane nu zet, wijzen volgens Tuller alvast in die richting, en dat geeft weer hoop!

Trial by error: goed nieuws over Cochrane

David Tuller, DrPH, Virology Blog, 3 december 2018

Het kwam als een welkome verrassing dat Cochrane de herziening afwees van een review uit 2014 over oefentherapie voor chronisch vermoeidheidssyndroom. Ze stelden dat het werk niet voldoet aan de “kwaliteitsnormen” van de organisatie. Cochrane onthulde de beslissing op vrijdagavond [30/11/2018, n.v.d.r.] in een verklaring die toegevoegd werd aan de review, die zelf een revisie was van een review die jaren eerder voor het eerst was gepubliceerd.

Die review rapporteerde dat oefentherapie, meestal graduele oefentherapie, doeltreffend was. Maar de review was een methodologische puinhoop. Nadat de review gepubliceerd was, schreven twee patiënten, Tom Kindlon en wijlen Robert Courtney, uitgebreide en overtuigende kritieken. Toen de hoofdauteur van de review onvoldoende antwoord gaf, diende Courtney een formele klacht in bij Cochrane.

Cochrane nam de klacht serieus en gaf de auteurs kortgeleden de kans om hun werk dienovereenkomstig te reviseren. Het was die revisie die nu van Cochrane een onvoldoende kreeg.

Waarom verbaasde Cochranes aankondiging me? Ik was ervan uit gegaan dat de revisie ontoereikend zou zijn. Cochrane had aanvankelijk beslist om de review in te trekken in afwachting van deze herzieningen, maar krabbelde terug, waarschijnlijk door enorme druk vanuit de ideologische CGT/GET-brigade en hun aanhangers. Dus de review werd niet ingetrokken tijdens dit herzieningsproces.

Gezien die vroege terugtrekking vanwege Cochrane, vreesde ik dat het redactionele team de auteurs slechts zou vragen om een paar kleine aanpassingen te doen aan de review, en geen fundamentele wijzigingen door te voeren. Gelukkig klopte dat niet. Dit is de verklaring die Cochrane op vrijdag postte:

“Het auteursteam heeft een gereviseerde versie van deze review heringediend, na een klacht van Robert Courtney. De Hoofdredacteur en collega’s erkennen dat het auteursteam geprobeerd heeft om de kritiek van Mr Courtney te behandelen, maar we zijn van oordeel dat meer werk geleverd moet worden om te verzekeren dat de review voldoet aan de vereiste kwaliteitsnormen. Om die reden hebben we de publicatie van de nieuwe indiening niet goedgekeurd. De review is ook beduidend verouderd en moet geüpdatet worden.

Cochrane erkent het belang van deze review en verbindt zich ertoe om een hoogkwalitatieve review te verschaffen die een weerspiegeling is van het beste huidige bewijs om beslissingen op te baseren.

De Hoofdredacteur is op dit moment in gesprek met collega’s en het auteursteam om te bepalen welke stappen nodig zijn voor een volledige update van deze review. Deze gesprekken zullen zo snel mogelijk afgerond worden.”

Het is interessant dat ze erop wijzen dat de review verouderd is. Dit zou een verwijzing kunnen zijn naar het feit dat twee jaar geleden ruwe data van de PACE-studie werden vrijgegeven, en dat er intussen gepubliceerde heranalyses van de bevindingen zijn. Misschien erkent Cochrane dat deze heranalyses, die de door het PACE-team gerapporteerde positieve resultaten weerleggen, meegenomen moeten worden, wil men komen tot een geloofwaardige “volledige update”.

De verklaring van Cochrane laat wel enkele vragen onbeantwoord. Het feit dat een herziening überhaupt als noodzakelijk wordt beschouwd, wijst erop dat de huidige gepubliceerde versie duidelijk ontoereikend is. Zal deze gepubliceerde, maar ontoereikende versie ingetrokken worden? Indien niet, waarom niet? Indien wel, wanneer dan?

Bovendien houdt Cochrane het in zijn verklaring op een belangrijk punt gemakshalve dubbelzinnig. Zal men aan de auteurs van de huidige review vragen om de “volledige update” zelf te ontwikkelen, of zullen ze slechts deelnemen aan de gesprekken over welke stappen verder genomen moeten worden? Totdat iemand me een reden geeft om het anders te bekijken, interpreteer ik deze dubbelzinnigheid als opzettelijk en dus als een positief teken.

Misschien is dit het moment waarop iedereen, en ook de auteurs, het erover eens zullen worden dat de tijd gekomen is om deze ziekte weg te halen uit de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen. Daarmee samenhangend zal misschien iedereen ook akkoord gaan met de intrekking van de reviews uitgevoerd onder auspiciën van deze groep, nl. de review over lichaamsbeweging, en ook een oudere review over cognitieve gedragstherapie voor de ziekte.

In feite suggereert de reactie op een commentaar die in oktober werd gepost onder de review, dat er een reële kans is dat de ziekte elders ondergebracht zal worden. Een lezer wierp nog maar eens bedenkingen op over het feit dat de ziekte in de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen zit, en citeerde het rapport uit 2015 van het Institute of Medicine en de neurologische categorisering door de WHO. Cochranes reactie kwam niet van de hoofdauteur van de review, maar van twee vertegenwoordigers van de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen zelf. Dit is een deel van wat ze schreven:

“In reactie op bedenkingen, geuit door leden van de CVS/ME-gemeenschap, neemt Cochrane in overweging om het redactionele toezicht van CVS/ME-reviews te verplaatsen. De Reviewgroep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen van Cochrane zit nu binnen het Netwerk Hersenen, Zenuwen en Psyche (Brain, Nerves and Mind of BNM). In de toekomst zou het kunnen dat dit thema in een andere Reviewgroep van Cochrane terecht komt, binnen het BNM-Netwerk, of dat het naar een totaal ander Netwerk wordt overgebracht… U mag er zeker van zijn dat deze zaak op dit moment onder beschouwing wordt genomen en dat een beslissing verwacht wordt vóór het einde van 2018.”

Gezien de herkomst van deze reactie, is dit misschien een teken dat de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen het eens is geworden over een collegiale en nakende overdracht van verantwoordelijkheden en dat ME/cvs een aanvaardbare biomedische thuisbasis zal vinden. Dat zou echt wel een uitstekende ontwikkeling zijn.

Trial by error: een nieuwe zet van Cochrane…

David Tuller, DrPH, Virology Blog, 10 december 2018

Alweer een interessante ontwikkeling bij Cochrane – en deze nieuwe ontwikkeling wijst er weer op dat de zaken misschien in de goeie richting verschuiven. Op vrijdag [7 december 2018] trok de organisatie een protocol in voor iets wat bekend staat als een “review van individuele patiëntendata” over oefentherapie voor de ziekte die het chronisch vermoeidheidssyndroom noemt.

Gezien recent aanverwant nieuws over Cochrane [linken naar ME-gids], leidde deze ontwikkeling begrijpelijkerwijs tot enige verwarring. Ter verduidelijking: het gaat hier NIET om de review over oefentherapie die onderworpen is aan controverse over of hij al dan niet tijdelijk ingetrokken zal worden. Die standaardreview over oefentherapie focuste op gepubliceerde data van de opgenomen papers. Tien dagen geleden weigerde Cochrane nog een revisie van deze standaardreview over oefentherapie, en kondigden ze aan dat er binnenkort een plan ontwikkeld zou worden voor een “volledige update”.

Een IPD-review [IPD = Individuele PatiëntenData, n.v.d.r.] is een diepgaandere analyse dan een standaardreview, omdat men gebruik maakt van eigenlijke studiedata uit de opgenomen studies, in plaats van voort te gaan op gepubliceerde cijfers. Een IPD-review heeft als doel om de bevindingen uit een basisreview als nóg steviger onderbouwd te kunnen voorstellen. In elk geval is er geen IPD-review over oefentherapie gepubliceerd. Wat nu net ingetrokken is, is het protocol voor zo’n IPD-review over oefentherapie dat Cochrane publiceerde in 2014.

De hoofdauteur van het protocol van de IPD-review was ook de hoofdauteur van de huidige betwiste standaardreview over oefentherapie. Nog controversiëler was dat drie van de coauteurs ook de belangrijkste PACE-onderzoekers waren. Deze omstandigheden lokten een publiek debat uit tussen Cochrane en critici over welke normen gepast zijn voor het evalueren van belangenconflicten. Cochranes beleid laat toe dat diegenen die studiedata verlenen voor gebruik in IPD-reviews, zoals in dit geval de PACE-onderzoekers, betrokken mogen worden als coauteurs.

Op basis van het IPD-reviewprotocol over oefentherapie schreven de auteurs de IPD-review over oefentherapie, die normaal gezien vorig jaar gepubliceerd zou worden. Het zou kunnen dat de groeiende internationale controverse over PACE en andere GET/CGT-studies Cochrane wijselijk genoeg deed beslissen om een bredere groep lezers dan normaal te consulteren, en deze IPD-review over oefentherapie naar vakdeskundigen te sturen die niet gelieerd waren aan de ideologische GET/CGT-brigades. De beoordelingen door buitenstaanders waren althans in sommige gevallen vernietigend. Omdat de publicatie zo lang op zich liet wachten, waren mensen van buiten Cochrane tegen vorige zomer al tot de veronderstelling gekomen dat de IPD-review over oefentherapie waarschijnlijk niet gepubliceerd zou worden – deze veronderstelling werd bevestigd door een nieuwe verklaring.

Dit is de mededeling die op vrijdag [7 dec. jl.; n.v.d.r.] verscheen op de website van het IPD-reviewprotocol over oefentherapie:

“Dit protocol is ingetrokken en het zal niet meer uitgewerkt worden tot een Cochranereview.

Dit protocol werd gepubliceerd in 2014 en een nieuw protocol is vereist voor alle toekomstige meta-analyses van individuele patiëntendata (IPD) over dit onderwerp.

De redactionele groep die verantwoordelijk is voor dit vroeger gepubliceerde document, heeft de publicatie ingetrokken.”

Opmerkelijk genoeg duidt deze verklaring aan dat de intrekking gebeurde door de “redactionele groep” die het document voorbereidde. Hiermee bedoelt men waarschijnlijk de groep van de Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen, waar deze ziekte bij Cochrane lange tijd onder viel. Als dat het geval is, dan wijst het erop dat diegenen die de leiding hebben over de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen intussen aanvaard hebben dat Cochrane de IPD-review over oefentherapie niet zal publiceren. Dat zou op zijn beurt betekenen dat er geen enkele reden meer is om het IPD-reviewprotocol in de vakliteratuur te laten staan.

Natuurlijk is de intrekking van het IPD-reviewprotocol over oefentherapie helemaal niet hetzelfde als de onhandige bijna-intrekking van de basisreview over oefentherapie dit najaar. Even kort samengevat: in oktober kwam Reuters naar buiten met het verhaal dat Cochrane van plan was om de review tijdelijk in te trekken, in afwachting van een revisie die de auteurs zouden indienen. Cochrane had zijn beslissing gebaseerd op de onaanvaardbare methodologische en wetenschappelijke fouten in de basisreview over oefentherapie die door een patiënt op een sluitende manier gedocumenteerd waren in een formele klacht [zie tekst van James Coyne, over de klacht van Robert Courtney, n.v.d.r.]. Toch gaf Reuters grotendeels de indruk dat Cochrane bezweken was onder luidruchtige pressie van een agressieve patiëntenlobby.

Nadat het Reutersartikel verscheen, kwam Cochrane schijnbaar terug op zijn beslissing om de review tijdelijk in te trekken. Hoewel ze de review lieten staan waar hij stond, kondigde Cochrane aan dat de auteurs toch bezig waren met een revisie, in reactie op de aangekaarte bedenkingen. Dit ging over de revisie die eind vorige maand door Cochrane werd geweigerd. De redacteurs beschouwden de revisie als noodzakelijk, omwille van de tekortkomingen van de gepubliceerde basisreview over oefentherapie, maar toch blijft de review in de Cochranebibliotheek staan. Dit schept enorme verwarring over of dit wetenschappelijk onderzoeksstuk nu geloofwaardig en legitiem is of niet.

Wat er ook van zij, het is heel moeilijk om te achterhalen wat er binnenskamers bij Cochrane allemaal gebeurt – vooral omdat de organisatie het moeilijk lijkt te vinden om een review in te trekken zonder akkoord van de auteurs. Ik hoop dat deze recente stappen allemaal deel uitmaken van een traag, maar bewust plan om de ziekte eindelijk over te brengen van de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen naar een gepastere afdeling. Het intrekken van de IPD-review over oefentherapie zou die verplaatsing een eind op weg helpen, aangezien het ook alle verwachtingen zou wegnemen dat Cochrane een IPD-review over oefentherapie zou publiceren vanuit de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen.

Naast deze recente positieve acties, hoop ik dat alle betrokkenen – waaronder diegenen die hard gewerkt hebben aan de verschillende versies van deze reviews – inschikkelijk kunnen zijn en akkoord zullen gaan met het feit dat alles wat hiervoor over deze ziekte ontwikkeld is door de groep Veelvoorkomende Psychische Aandoeningen, ook zou moeten worden ingetrokken. Dat zou de nieuwe groep bij Cochrane, welke dat ook zal zijn, de kans geven om deze onderzoeksuitdaging te beginnen met een schone lei.